18 فروردین 95 - 00:01  | 1473 بازدید

با وجود ناملایمات بسیاری که نوغانداری و صنایع جانبی ابریشم در طول سالیان گذشته به خود دیده و باعث از دست رفتن فرصت های زیادی نیز، در این حوزه شده است،امّا،فعالیت نوغانداری به سبب مزیت های نسبی فراوان،همچنان در سبد شغلی برخی از کشاورزان و روستائیان به ویژه در مناطق روستایی قرار دارد. به نحوی که، در سال 1394،نوغانداران پرتلاش ایرانی در 16 استان کشور به پرورش کرم ابریشم پرداخته اند.

نوغانداری، از جمله مشاغل مکمل و جانبی بخش کشاورزی بوده که همزیستی و همگرایی ویژه ای با سایر مشاغل دارد و در قالب کشاورزی ترکیبی ، بدون ایجاد هر گونه مزاحمتی، زمینه را برای بهبود معیشت خانوارهای روستایی و عشایری با رویکرد کشاورزی چند کارکردی فراهم تر می کند.

چند عامل مهم و موثر،همواره نوغانداری را از سایر مشاغل کشاورزی متمایز می کند و در صورت تقویت دیدگاههای حمایتی بخش دولتی، می تواند بستر لازم و مطمئن را برای احیای نوغانداری در کشور ایجاد نماید. از جمله این عوامل می توان به فاصله زمانی کوتاه پرورش کرم ابریشم تا تولید پیله که حدود 45 روز طول می کشد و با در نظر داشتن توتستان های موجود به سرمایه گذاری بالایی هم نیاز ندارد، اشاره کرد. چرا که، با کاشت  نهال های توت اصلاح شده در عمده مناطق مختلف کشور به منظور تأمین غذای مورد نیاز کرم ابریشم،امکان برداشت برگ توت برای بیش از 25 سال وجود خواهد داشت. بعلاوه، افزایش روزافزون مصرف فرآورده های ابریشمی به دلیل روند افزایش جمعیت جهان و کیفیت مناسب ابریشم ایرانی، سبب شده است تا به رغم اعلام قیمت تضمینی سالیانه پیله تر ابریشم توسط دولت محترم، تمامی پیله تر ابریشم در سالهای اخیر توسط بخش غیردولتی با قیمت توافقی و بالاتر از قیمت تضمینی خریداری شود. به گونه ای که در سال 1394 حدود 900 تن پیله تر ابریشم تولیدی کشور به سبب وجود کشش در بازار، تماماً توسط بخش غیر دولتی به صورت نقدی و با متوسط قیمت 200.000 ریال به ازای هر کیلوگرم در کشور خریداری شده و هیچگونه بار مالی را هم برای دولت ایجاد نکرده است. در حالی که قیمت تضمینی پیله تر ابریشم در سال 1394 معادل 151.000 ریال بوده است.

 از آنجایی که در نوغانداری، امکان مشارکت همه اعضای خانواده اعم از کودکان،جوانان وکهنسالان وجود دارد و زنان سهم 60 درصدی اشتغال در این حوزه فعالیت را به خود اختصاص می دهند لذا، می بایست این شغل جانبی را شغلی با وجهه خانوادگی نامگذاری کرد که همزمان با رشد تکنولوژی و ایجاد برخی مسائل اجتماعی، می تواند در تقویت  بنیان های خانواده علی الخصوص در مراسم و جشن های «پیله واچینی» نقشی موثر ایفاء نماید. در عین حال، رونق نوغانداری سبب ایجاد جاذبه های درآمدی،استمرار اشتغال در فصول بیکاری روستائیان عزیز، تأمین هزینه های سایر مشاغل کشاورزی از محل فروش پیله در مقاطعی که انتظار درآمدی ندارند،تأمین مواد اولیه برای کارگاهها و واحدهای صنعتی و سنتی پیله خشک کنی، ابریشم کشی ،رنگرزی، صمغ گیری،قالی بافی،پوشاک ،تأمین مواد اولیه صنایع آرایشی،بهداشتی و دارویی،رونق گردشگری کشاورزی و سایر مشاغل خواهد شد که نقشی بی بدیل در گسترش فرهنگ اقتصاد مقاومتی دارد.

مرکز توسعه نوغانداری کشور که براساس مصوبه هیئت محترم وزیران در سال 1393 به عنوان متولی نوغانداری از امکانات، دارایی ها و نیروی انسانی شرکت ابریشم ایران(در حال واگذاری)در زیرمجموعه معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی تأسیس و راه اندازی شده است و دفتر مرکزی آن نیز در استان گیلان قرار دارد، مصمّم است براساس شرح وظایف حاکمیتی، نظارتی و توسعه ای ،به نوغانداری از دریچه اقتصادی،نگاهی متفاوت داشته باشد تا از این منظر،زمینه را برای ترغیب و تشویق نوغانداران و علاقه مندان در قالب زنجیره ارزش در صنعت نوغانداری(کشاورزی،صنعت و خدمات بازرگانی) فراهم آورد.

استان های گیلان، خراسان رضوی،گلستان،مازندران ،خراسان شمالی،خراسان جنوبی و آذربایجان شرقی از مهمترین مناطق پرورش کرم ابریشم در ایران هستند که در حال حاضر بیش از 95 درصد تولید را به خود اختصاص داده اند. در بین این استان ها،استان گیلان که همواره، نیمی از پرورش کرم ابریشم ایران را در اختیار داشته ، نیازمند توجه و نگاه ویژه است . چرا که، به دلیل وجود بیش از 8000 خانوار نوغاندار در روستاهای متعدد علی الخصوص در لنگرود، شفت،لاهیجان ، صومعه سرا،فومن ، آستانه اشرفیه،بندرانزلی و سایر مناطق سرزمین گیلان، وجود حدود 6000 هکتار توتستان و سایر امکانات موجود قابلیت حفظ ، احیاء و توسعه نوغانداری را دارد. ضمن اینکه به سبب تمرکز عرصه ها و امکانات تولید نهال و تولید تخم نوغان مورد نیاز نوغانداران سراسر کشور به همراه کارگاه های پیله خشک کنی، مجتمع ملی آموزشی و ترویجی نوغانداری در این استان از دیرباز، گیلان را به مرکز و پایگاه مهم تولید و توزیع نهاده های مرتبط با نوغانداری و توانمند سازی تبدیل کرده است.

بنابراین ، از تمامی دستگاه های اجرائی دولتی مرتبط در استان گیلان انتظار دارد با مشارکت همه جانبه و تأمین منابع مورد نیاز حوزه نوغانداری و صنایع جانبی ابریشم، زمینه ترویج بیشتر و همگانی تر پرورش کرم ابریشم را با همراهی تشکل های مردم نهاد به منظور ترغیب نوغانداران و علاقمندان برای احیاء و توسعه دوباره نوغانداری در استان فراهم آورند.