16 مهر 95 - 20:07  | 1336 بازدید

گردآوری:مریم کریمی

انسان موجودی اجتماعی بوده و برای زندگی موفق در جامعه امروزی نیازمند برقراری تعاملات  گسترده است.  در این راستا کلمات می توانند بار روانی مثبت و منفی به همراه داشته باشند. درست صحبت کردن یا پرهیز از کنایه و متلک گویی در برقراری ارتباط اجتماعی بسیار اهمیت دارد و یادگیری آن برای هر فردی ضروری است. تک تک افراد جامعه باید در نحوه انتخاب و استفاده از کلمات و جملات در صحبت کردن دقت کنند. متاسفانه  زخم زبان زدن، تمسخر کردن، کلمات تحقیر آمیز و استفاده مداوم از جملات امری، به جزء ثابت محاوره روزانه در برخی افراد تبدیل شده است. هر چند در بسیاری مواقع گوینده منظور بدی ندارد. اما استفاده نابجا از کلمات در بسیاری مواقع مانع برقراری ارتباط موثر و حتی ایجاد سوء تفاهم می شود؛ سوء تفاهم هایی که می تواند زمینه برخورد و حتی بروز جرم را ایجاد کند. تحقیر کلامی هر چند به شوخی و بدون قصد و منظور باشد، باز هم به راحتی می تواند زمینه یک دشمنی و کینه ورزی را ایجاد کند. کسانی که کلمات تحقیر آمیز و کنایه، جزیی از گفتار و زبان ارتباطی آنها شده است، مهارت درست سخن گفتن را نیاموخته اند. لازم است همه انسان ها این مهارت را از همان ابتدا و پیش از دوران دبستان در خانواده آموزش ببینند. کودکان باید یاد بگیرند چه کلماتی درست است و چه زمانی و چگونه باید در ارتباط با دیگران به کار برده شود تا در دوران بزرگسالی روح دیگران را آزار ندهند. و این ها همه برمی گردد به نحوه تربیت در خانواده یعنی« پدر و مادر». گاه مشاهده می شود که پدر و مادر، بچه های خود را با القاب بسیار نامناسب خطاب می کنند. اما این نوع کلام باعث می شود کودک یا حتی یک فرد بزرگسال دچار رنجش شده و حالتی دفاعی به خود بگیرد. و در این حالت حتی تعارض و یا رفتاری، خارج از انتظار از خود نشان خواهد داد.  

گاه برخی از بزهکاران در پاسخ به اینکه چرا فلان کار نابهنجار را انجام دادی می گوید:«می خواستم به خانواده ام ثابت کنم که بی عرضه نیستم...» بله بی عرضه نیستم! استفاده از کلماتی همچون «هرگز تو نمی توانی در آینده موفق شوی یا عرضه نداری»، نشان می دهد در ذهن گوینده هیچ امکانی برای تغییر در جهت بهبودی یا تغییر موقعیت وجود ندارد. پس باید بیاموزیم رفتار و کلام ما  کار آمد باشد نه تحقیر آمیز، سختگیری و بی توجهی و استفاده از کلماتی که بار منفی دارد باعث ایجاد خشم، دلخوری، رنجش و مقاومت می شود. هنگامی که احساس فرد مقابل بی ارزش قلمداد، وعواطف مثبت و منفی او کوچک شمرده می شود یا حتی بدون منظور از کلمات تحقیر آمیز در مورد کسی استفاده می شود، او را خشمگین می کند. در چنین شرایطی فرد در برقراری ارتباط عاطفی با دیگران از خود رفتارهای ضد هنجار نشان داده و در پی پیدا کردن راهی برای اثبات ارزش احساساتش می رود که این راه می تواند به کجروی منتهی شود. گاهی استفاده از شوخی دلیلی بر صمیمیت خوانده می شود. اما شوخی های تحقیر آمیز و نیش کنایه های به ظاهر خنده دار می تواند یک رابطه صمیمانه را هم از بین ببرد. متأسفانه برخی از مردم آداب درست صحبت کردن را آموزش ندیده و به جای صحبت شفاف و استفاده از کلمات مثبت از کلمات نامناسب، تمسخرآمیز  و ... استفاده می کنند. و هیچگاه منظور خود را به صورت شفاف بیان نمی کنند. این در حالی است که لازمه یک زندگی ایده آل برقراری ارتباط  درست و بدون نیش کنایه است.