باید تفکر اقتصادی در کشور باشد
11 خرداد 96 - 00:03 | 
1548 بازدید
گفت‌وگوی گیلان فردا با دکتر هادی تیزهوش، رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن گیلان
باید تفکر اقتصادی در کشور باشد
ی‌برد. اما آینده را در این بخش خوب می‌بینیم. با توجه به دنیای امروز، آینده اقتصادی دنیا در بخش کالاهای د
مجله گیلان فردا- صاحبنظران اقتصادی بر این باورند که تشکل‌ها و انجمن های موجود در عرصه تولید و تجارت در صورت هماهنگی و تعامل بیشتر می توانند کشور را در مسیر رشد اقتصادی یاری کنند.
در این میان اتاق های بازرگانی استان ها از تشکل های خصوصی کشور هستند که جایگاه ویژه ای در نهادهای دولتی دارند و در زیر مجموعه اتاق بازرگانی ایران به عنوان یک تشکل قدرتمند و تاثیر گذار در اقتصاد ایران فعالیت می کنند.
در واقع اتاق های بازرگانی منعکس کننده مشکلات و مسایل بخش تجارت، صنعت و معدن کشور هستند، هرچند برخی اعتقاد دارند فعالیت کنونی اتاق های بازرگانی پایین تر از توانایی های قانونی و بالقوه اتاق هاست ولی شکوفایی اتاق ها در گرو تقویت بخش خصوصی و افزایش سهم این بخش در اقتصاد کشور است. توسعه و تقویت بخش خصوصی واقعی، ایجاد فضای رقابتی، ایجاد فضای کارآفرینی و به موازات آن، پیوند اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی، مرتبط کردن بنگاه‌های داخلی با بنگاه‌های جهانی، بهره گرفتن از ظرفیت‌های اقتصاد جهانی برای رونق و توسعه اقتصاد و سرمایه‌گذاری داخلی، استفاده از تکنولوژی‌های برتر دنیا جهت رفع نقایص بازار داخلی و بهبود تکنولوژی و در کنار آن تهیه و تدوین سیاست‌های اقتصاد کلان کشور و فراهم کردن محیطی که بخش خصوصی در آن بتواند به توسعه و سرمایه‌گذاری رو بیاورد تا فضای بالندگی این بخش هر چه بیشتر فراهم شود از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اقداماتی است که امروزه رسالتش بر دوش تمام فعالان صنعت و تجارت است. اما بی شک تحقق این مهم نیاز به برنامه ریزی دقیق و اجرای جدی دارد. در این زمینه نظر آقای هادی تیزهوش، رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن گیلان را جویا شدیم که در ادامه می خوانید:
اگر موافق باشید سوالات را از آخر شروع کنیم. باتوجه به این که شما چند دوره ریاست اتاق بازرگانی گیلان را به عهده داشتید و اشراف کامل به مسایل مربوطه دارید اتاق گیلان با چه مشکلاتی روبه‌رو است؟
مشکلات اساسی ما هم در بخش تولید و هم در تجارت همان مشکلات کشوری است. در بخش صادرات کالا، بحث‌های تعرفه‌ای و نرخ ارز وجود دارد. به عنوان مثال ما برای حضور فعال در بخش صادرات باید امکاناتی را که در کشورهای دیگر هست و ما هم داریم به درستی استفاده کنیم. خیلی از کشورها تعرفه ترجیحی دارند. البته همیشه تعرفه ترجیحی به نفع کشور ما نیست. اما باید چیزی را که به نفع کشور ما باشد پیگیری کنیم تا رقابت سالمی با سایر کشورهایی کالا می‌فروشند داشته باشیم. در مورد نرخ ارز نیز، اگر این موضوع از روند تقریبا ثابتی برخوردار بشود و یا تک نرخی بشود، این امکان را به صادرکننده و تولیدکننده می‌دهد که بتواند برنامه‌ریزی داشته باشد.
بحث‌های دیگری مثل صادرات هم وجود دارد و با توجه به نقش حمل و نقل، لازم است وضعیت ناوگان حمل و نقل ما نوسازی بشود، چون حمل و نقل روی قیمت تمام شده کالای صادراتی بسیار تاثیر دارد و دولت هم باید در حد امکان تسهیلاتی در این بخش به صادرکننده بدهد. تولیدات انباشته هم الان زیاد داریم و همان‌طور که مقام معظم رهبری و رییس جمهور تاکید دارند که دستگاه‌های اجرایی از مصرف کالاهای خارجی خودداری کنند باید در حد امکان وقتی مشابه ایرانی یک کالایی هست از خرید خارجی همان کالا جلوگیری بشود و این باعث می‌شود کالای ایرانی در آینده باکیفیت بیشتری در کشورمان تولید بشود. اما بحث بعدی که واقعا مهم هست این است که تفکر اقتصادی در کشور باشد. یعنی نباید دیدگاه سیاسی را محور بحث اقتصادی قرار بدهیم. باید سیاست اقتصادی را در همه‌ی گروه‌های جامعه به‌کار بگیریم. یعنی تفکر اقتصادی داشته باشیم تا امکانات بهتری برایمان فراهم بشود.
به لحاظ استانی وضعیت چطور است؟
در بحث استانی نیز ما باید شرایط را هم برای تولید و هم برای صادرات برای اعضایمان فراهم کنیم.
الان حدود 1200 عضو داریم و اتاق در حد توان کلاس‌های آموزشی زیادی را برای اعضاء گذاشته و امسال را سال آموزش برای تجار و بازرگانانی که در بخش‌های مختلف کار می‌کنند قرار دادیم و در این زمینه برنامه‌ریزی کردیم.
در سال 94، سرای تجاری در آستراخان روسیه خریداری کردید. این سرا چه نقشی در رونق تجارت خارجی ما خواهند داشت؟
بله، در پایان سال 94، سرای تجاری در آستراخان روسیه خریداری کردیم و الان داریم کارهای آن را انجام می‌دهیم و تا چند ماه آینده آماده می شود. سرای تجاری ایرانیان در آستراخان مهم است چون آستراخان یک مرکز ورود و خروج کالا به روسیه و اروپا و جنوب شرقی آسیاست. و از طریق کریدور نوستراک کالاهای بسیاری را می‌توان ترانزیت کرد و یا خرید و فروش کالا را انجام داد.
درست می‌فرمایید، بیش از 10 سال است که بحث کریدور نوستراک توسط مدیران در رسانه‌ها گفته شده ولی هنوز به جایی نرسیده است.
بهرحال بحث‌ها باید به نتیجه‌ای برسد. الان شنیده‌اید که خط آهن آذربایجان داخل خاک ایران شده و آنجا سایتی را خواهند زد تا آن خط آهن به رشت هم وصل شود. طبیعتا با راه اندازی این راه‌آهن ارتباط خیلی بیشتری با سایر نقاط دنیا ایجاد خواهد شد. همین الان نیز با توجه به این که این سایت در آستارا هست و آستارا هم بندر دارد و هم سایت، امکانات خوبی برای بهره‌گیری از کریدور نوستراک به‌وجود آمده و فعلا که راه‌آهن آستارا تا رشت تکمیل نشده، می‌توان از همان سایت به طرف روسیه که بازار خوبی دارد استفاده کرد و به اروپا وصل شد. این امکانات الان وجدانا فراهم شده، یعنی بحث‌هایی که در سال‌های قبل کردند الان بخشی تحقق یافته و بخش دیگر نیز حتما انجام می‌شود و این یک نکته مثبت در بحث تجارت ما است. خط آهن رشت به قزوین در حال تکمیل است و اگر رشت به منطقه آزاد بندرانزلی وصل شود از طریق کشتی‌هایی که از بنادر دیگر به آنجا خواهند آمد، ارتباطات تجاری و بازرگانی ما افزایش خواهد یافت. و من امیدوارم آینده خوبی را در بحث تجارت در کشورمان خصوصا در گیلان شاهد باشیم.
یعنی سرای تجاری فقط یک مزیت برای استان نیست بلکه برای کشور می تواند تاثیرگذار باشد.
بله، همین طور است. الان اکثر کالای ما از طریق آستراخان به روسیه و سایر نقاط می‌رود. سرای تجاری یک نقطه قوت برای تمام کشور است و ما در حال اطلاع‌رسانی به سایر اتاق‌های بازرگانی استان‌ها هستیم تا از این ظرفیت استفاده کنند.
سرای تجاری آستراخان کی افتتاح می‌شود؟
بعد از مرداد 96 انشاالله آنجا افتتاح خواهد شد. ما روی این موضوع سرمایه‌گذاری زیادی کردیم.
گویا قرار است ساختمان اتاق گیلان را توسعه بدهید.
بله، موضوع دیگر امکانات خود اتاق بازرگانی گیلان است. چون این ساختمان در سال‌های خیلی قبل ساخته شده و اکنون ما با همکاری استانداری و سایر نهادها در فضایی حدود پنج هزار مترمربع در حال ساخت ساختمان جدیدی در همین مکان هستیم تا انشاالله برای آیندگان بماند. متاسفانه بعضی‌ها فکر می‌کنند اتاق بازرگانی مال افراد خاصی است در حالی‌که اتاق بازرگانی یک نهاد عمومی و مردمی است. دارایی‌هایش متعلق به همه‌ی اعضا و کشوری است و ما تلاش می‌کنیم با همکاری نهادهای دیگر بتوانیم هرچه سریع‌تر این کار را انجام بدهیم. چون موقعیت استان ما به گونه‌ای است که این توسعه مکانی اتاق گیلان لازم و حتی اجباری است. و ساختمان جدید با توجه به استانداردها و با ظرفیت مناسب پیش‌بینی شده. مطالعات هم انجام شده، نقشه آماده است و در حال گرفتن پروانه ساختمانی هستیم.
خودتان از چگونگی فعالیت اتاق راضی هستید؟
ما واقعا داریم تلاش می‌کنیم، نه حقوقی می‌گیریم و نه میزی داریم. قانونا هیچ‌کدام از روسای اتاق کشور حقوق دریافت نمی‌کنند چون یک شغل افتخاری است. البته خیلی‌ها به ما ایراد می‌گیرند که تلاش‌های شما جایی منعکس نمی‌شود. از طرف دیگر بعضی‌ها وقتی می‌شنوند شغل افتخاری است آن را ساده می‌گیرند، در حالی که این‌طور نیست و باید مسوولیت کار را قبول کرد. ما تلاش می‌کنیم، پشت کار ایستاده ایم و افتخار می‌کنیم حدود بیست سال داریم به مردم استان، تجار و بازرگانان تا جایی‌که می‌توانیم با همکاری سایر نهادها خدمات می دهیم.
البته برخی از اعضا انتقاداتی هم به فعالیت اتاق دارند. هرچند انتقادات در هر بخش طبیعی است اما انتظار دارند که اتاق گیلان فعالیت اثربخش‌تری داشته باشد. نظر شما در این مورد چیست؟
به‌هر حال کسانی که عضو هستند و کارت دارند، ممکن است با مشکلاتی هم برخورد کنند. من همه‌ی انتقادات را با جان و دل می‌خرم. چون همین انتقادات باعث می‌شود که ما مشکلات را رفع بکنیم.
لطفا کمی در مورد صدور گواهی فرم آ توضیح بفرمایید.
گواهی فرم آ را برای صادرات، صادر می کنیم. گاه بعضی از دوستان گله دارند که ساعت صدورش کم است در حالی که این‌طور نیست. در آستارا و انزلی نیز نماینده داریم و حتی احتمالاتی را که ممکن است برای شخصی در حین حضور پیش بیاید مثلا مشکلی به جهت راه و امثالهم در نظر می‌گیریم و حتی برای مسوول صدور کارت این امکانات را فراهم کردیم که در منزل نیز این کار را بکند. یعنی به‌طور 24 ساعته خدمات‌رسانی انجام می‌شود اما بعضی از اعضای محترم خبر ندارند و گله می‌کنند.
از طرف دیگر بعضی از انتقادات فقط انتقادات حرفی است یعنی شخص نمی‌آید بنشیند، مشکلش را بازگو کند. در حالی که باید مشکلات و کمبودها را با شفافیت مطرح و برایش راه حل پیدا کرد. ما خیلی از موضوعات را پیگیری کرده و انجام می‌دهیم. از انتقادات به‌جا و سازنده هم استقبال می‌کنیم.
گفتید 1200 عضو دارید که کارت بازرگانی دارند. آیا همه‌ی این افراد در کار تولید و تجارت فعال هم هستند؟
اکثرا فعال هستند. به عبارت دیگر بیش از 50 درصد آن‌ها فعال هستند و دارند کار می‌کنند.
بیشتر در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنند؟
هم در تولید و هم در تجارت، البته در بخش تجارت شاید فعالیت بیشتر باشد.
الان مزیت نسبی کدام کالای صادراتی ما بیشتر است؟
ما در بخش میوه‌جات، صیفی‌جات، صنایع سبک و شوینده‌ها مزیت داریم. و بیشتر به کشورهای روسیه، آذربایجان، گرجستان و ... صادرات داریم. البته بعضی از کالاهای ما به اروپا هم صادر می‌شود.
تفاهم‌نامه‌های مختلفی را از طرف اتاق بازرگانی گیلان با سایر اتاق‌های بازرگانی منعقد می‌کنید، واقعا چند درصد این تفاهم‌نامه‌ها عملیاتی می‌شوند؟
تفاهم‌نامه یک همکاری فیمابین است. تقریبا متحدالشکل، مثل خواهرخواندگی. ما همیشه سعی کردیم ارتباط کامل تجاری با طرف مقابل داشته باشیم. و از این نظر ارتباطات خوبی با روسیه و ... داریم.
برای سال 96 انجام چه کارهایی را برای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن گیلان برنامه ریزی کرده اید؟
همان طور که گفتم افتتاح سرای تجاری، برگزاری کلاس های آموزشی برای تجار و کارهای مرتبط دیگر. البته یکی دیگر از برنامه های پیش روی ما این است که استان‌های جنوبی روسیه با محوریت آستراخان دو تا چهار خرداد در منطقه آزاد انزلی نمایشگاه خواهند داشت. و اتاق گیلان هم شرکت دارد. چون هم زمان با این نمایشگاه یک سالن نیز برای توانمندی‌های تولیدی و بازرگانی استان‌های شمالی کشور برگزار خواهد شد تا مبادلات کالایی و آشنایی بیشتر داشته باشیم. البته جا دارد از مدیریت منطقه آزاد انزلی که توانسته امکانات خوبی را در این بخش فراهم کند تشکر کنم.
یادم است شما تاکید داشتید در موقعیت کنونی که روسیه خیلی از کالاها را دیگر از ترکیه وارد نمی‌کند، ما باید از این ظرفیت استفاده کنیم. آیا این اتفاق افتاد و ما توانستیم از بازاری که به‌وجود آمده بود درست استفاده کنیم؟
متاسفانه انتظاری که ما داشتیم انجام نشد. نمی‌خواهم بگویم کوتاهی در کجا بود. البته بحث زیرساخت‌های تجاری روسیه هم هست. یعنی امکاناتی که روسیه باید فراهم کند. ما هم هنوز آموزش لازم را ندیدیم. یادتان باشد ما تحریم بودیم. شرایط کشور ما با اروپا فرق می‌کند و نمی‌توانیم قرارداد بلندمدت با کشور روسیه داشته باشیم. یا ارز ما متغیر است. یا قیمت کارگر افزایش می‌یابد، یا قیمت سوخت متغیر است. یعنی بهای تمام شده کالای ما دایم تغییر می‌کند. هر وقت ما توانستیم این ارقام را ثابت نگه داریم می‌توانیم گام بلندتری برداریم. قرارداد تجاری حداقل سه ساله است در حالی که گاه ما قرارداد شش ماهه هم نمی‌توانیم ببندیم و این‌ها واقعیت‌هایی است که وجود دارد و باید دولت به طرفی برود که شرایط را برای حضور فعال تولیدکنندگان و صادرکنندگان در بازارهای جهانی فراهم کند.
ارتباط بانک‌ها را با تولیدکنندگان و صادرکنندگان چه‌طور ارزیابی می‌کنید؟
ارتباط بانک‌ها بعد از برجام شروع شد. بعضی بانک انجام می‌دهند، بعضی‌ها انجام نمی‌دهند. شیطنت‌های امریکا هم که هنوز ادامه دارد.
بانک‌های ما برای حمایت از تولیدکننده داخلی (حمایت از تولیدکنندگان واقعی داخلی) باز هم مشکل دارند؟
بعضی از بانک‌ها دارند قبول می‌کنند و کم‌کم شرایط روبه بهبود است. باید برنامه‌ریزی جامعی انجام بشود، چون منابع زیادی داریم و باید تلاش شود تا از منابع بانکی کمتر استفاده بشود. مثلا ما بانک‌های تخصصی داریم، مثل بانک توسعه صادرات، بانک صنعت و معدن، در حالی که این‌ها از بانک‌های عادی و دولتی هم بیشتر سود می‌گیرند یا هم‌اندازه با آن‌ها هستند. ما باید رانت‌خواری را کنار بگذاریم و در مورد تولیدکنندگان واقعی به سهولت وام در اختیارشان قرار بدهیم. تا ضمن تولید، اشتغالزایی هم بشود.
به‌نظر می‌رسد در بحث اشتغال آن اندازه که حرفش را می‌زنیم، در عمل موفق نبوده‌ایم. نظر شما چیست؟
باید اول به تولید برسیم و بعد به اشتغال. ما باید اول تولیدکنندگان فعلی را حفظ بکنیم. کارگروهی در مورد رفع موانع تولید در استانداری برگزار می‌شود و در مجموع توانسته خیلی از مشکلات مرتبط را حل کند.
بعضی از تولیدکنندگان هیچ رضایتی از عملکرد بانک‌ها و سودهای کلانی که می‌گیرند ندارند. شما چه نظری دارید؟
خب تعداد اندکی پول‌های بانک‌ها را گرفتند و در موارد غیرمرتبط هزینه کردند و این واقعیتی است و باعث شده بقیه دچار مشکل بشوند. به‌هر حال اخبار اعطای وام‌های میلیاردی به افرادی که شایستگی دریافت آن وام‌ها را نداشته‌اند از طریق رسانه‌ها بارها اطلاع‌رسانی شده است. و لازم است ضمن برطرف کردن خلاهای قانونی در این بخش، نظارت ها هم بیشتر شود.
اخیرا به توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان از سوی مقام معظم رهبری، رییس جمهور و مدیریت کلان استان بسیار توصیه شده است. به نظرتان در تجارت خارجی با کشورهای حاشیه دریای خزر شرکت های دانش‌بنیان ما توانسته‌اند حضور فعال داشته باشند؟
آرام‌آرام دارد این کار می‌شود. در پارک علم و فناوری استان گیلان در این مورد تحرک بیشتری وجود دارد و در همین رابطه همایشی به نام تکنوخزر 31 فروردین با حضور همه‌ی کشورهای حاشیه دریای خزر و بعضی از کشورهای اروپایی با محوریت پارک علم و فناوری گیلان در آستراخان روسیه برگزار می‌شود و به نظرم پارک علم و فناوری گیلان در این سال ها فعالیت خوبی داشته است. در اجلاسی که آنجا برگزار می شود، هر یک از کشورها توانمندی خود را در این زمینه ارایه می‌کنند. پارک علم و فناوری گیلان نیز حتما با قدرت در این اجلاس شرکت می‌کند. البته طبیعتا پیدا کردن مشتری زمان م انش‌بنیان خواهد بود و بازارهای ما نیز به همان سمت خواهد رفت.
به نظر خودتان جایگاه اتاق بازرگانی گیلان در بین اتاق‌های بازرگانی کشور چه‌طور است؟
خب من نباید بگویم. در خیلی از بخش‌ها، اتاق بازرگانی گیلان جزو چند اتاق فعال و موفق کشور است.
به عنوان مثال در بخش صدور گواهی فرم آ بعد از اتاق تهران ما دوم هستیم. البته اتاق ایران در حال دسته‌بندی و درجه بندی اتاق‌های بازرگانی کشور است. بانک اطلاعاتی اتاق بازرگانی استان نیز به صورت سیستمی فعال است.
فعالیت منطقه آزاد انزلی در یکی دو سال اخیر چه نقشی در تسریع مبادلات تجاری ما با کشورهای دیگر داشته از جمله کشورهای حاشیه دریای خزر داشته است؟
ما سی‌ام اردیبهشت سفر آستراخان در اجلاس تکنو خزر
ما گواهی‌های تولیدکنندگان کمک شایانی می‌کنیم.
به انزلی نمایشگاه خواهند داشت
هرچند هنوز نتوانستیم بازار روسیه را کامل در دست بگیریم
