1 مهر 00 - 00:07  | 765 بازدید

گیلان فردا - سالمندان خطاب به جوانتر ها می گویند:«ما به شما نمی رسیم، ولی عنقریب شما به ما می رسید...»

آیا کسی هست زنگ هشدار پیری که در استان گیلان از مدت ها پیش نواخته شده است را بشنود؟ آیا کسی هست برای بهبود میزان باروری در استان چاره اندیشی کند؟ آیا کسی هست مهاجرت های بی رویه به استان یا از استان را تحلیل و آسیب شناسی کند؟

بر اساس گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی یکی دو سال اخیر بیشترین درصد جمعیت سالمندان در مقایسه با کل کشور در بین استان‌های کشور مربـوط بـه اسـتان گـیلان ۱۳.۹ درصد، مازندران ۱۲ درصد، آذربایجان شرقی، همدان، مرکزی و اصفهان ۱۱.۱و کمترین درصد به ترتیـب مربـوط بـه استان‌های سیستان و بلوچستان با ۴.۹ درصد، هرمزگان ۶.۲ درصد و بوشهر ۷.۱ درصد بوده است.

همچنین بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، گیلان با سهم ۳.۲ درصدی جزء استان‌هایی بوده است که حجم جابجایی جمعیتی درون استانی آن بالا بوده و از این نظر در رتبه هشتم قرار گرفته است، همچنین با سهم ۳.۰ درصدی از مهاجران واردشده نسبت به سایر استان‌ها جزو استان‌هایی بوده که حجم قابل توجهی از مهاجرین از خارج از استان به آن وارد شده است و از این نظر هم در رتبه ششم قرار گرفته است.

از سوی دیگر به نقل از تسنیم روحانی فر، مدیرکل ثبت احوال گیلان، آخرین جمعیت استان براساس داده های سال ۱۳۹۹ را دو میلیون و ۵۷۱ هزار نفر اعلام کرده و گفته:« نرخ رشد جمعیت در گیلان حدود 4 دهم درصد و در کشور حدود یک درصد است. میانگین سنی جمعیت گیلان نیز ۳۵ سال است که حدود ۲۰ درصد آن را نیروی جوان یعنی ۲۹-۱۵ سال و ۹.۵ درصد آن را سالمندان یعنی ۶۵ سال به بالا تشکیل می دهند».

حال این سوال پیش می آید که مدیران و مسئولان مرتبط برای بهبود این وضعیت چه برنامه هایی در گیلان دارند؟

وحید طیفوری، معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان پیش تر در گفت و گویی با پایگاه خبری مرور گفته بود:«کمیته تخصصی جمعیت در استان در حال شکل گیری است». اما آیا این کمیته می تواند تدابیر ارزشمند و قابل اجرایی را در حوزه جمعیتی استان قبل از آنکه خیلی دیر شود اتخاذ کند؟؟

وی در این باره می گوید:« پیش نویس طرح تقریبا آماده ارایه به شورای راهبردی جمعیت استان است. در این کمیته بیشتر روی مباحث جمعیتی از جمله مهاجرت و چالش های مهاجرت، نقاط قوت و ضعف، توزیع مهاجرت و نظایر آن بحث و تبادل نظر خواهد شد. تا اطلاعات کاملی در خصوص وضعیت مهاجرت در گیلان داشته باشیم و نتایج حاصل از این جلسات برای تصمیم گیری در اختیار شورای راهبردی جمعیت استان قرار گیرد، در واقع یک کمیته تصمیم سازی است».

-به گفته وی کارشناسانی از حوزه مدیریت شهری و روستایی، امور اجتماعی استانداری، بهزیستی، ثبت احوال، دانشگاه گیلان، دانشگاه علوم پزشکی، نیروی انتظامی، کار تعاون و رفاه اجتماعی در کمیته حضور دارند و پیشنهاد شد که نماینده قوه قضاییه و نماینده چند دستگاه دیگر نیز با توجه به حوزه کاری شان در این کمیته حضور داشته باشند. ترکیب شورای راهبردی جمعیت در استان نیز تقریبا به همین صورت است. استاندار، رییس شورای راهبردی جمعیت استان و مدیرکل ثبت احوال، دبیر این شورا هستند. معاون سیاسی، فرمانده نیروی انتظامی، روسا و مدیران امور اجتماعی و بانوان، دانشگاه گیلان، اداره کل بهزیستی، صدا و سیما، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل آموزش و پرورش، اداره کل پزشکی قانونی، اداره کل تعاون و کار، بنیاد نخبگان، اداره کل ورزش و جوانان، اداره کل اسناد و املاک، پژوهشکده گیلانشناسی نیز از اعضای شورای راهبردی جمعیت استان گیلان هستند. در واقع برخلاف اعضای کمیته جمعیت که تیم کارشناسی هستند، آن ها مدیران دستگاه ها هستند. موضوعات و نتایج نیز پس از بررسی در کمیته، برای تصمیم سازی آماده می شوند، در شورای راهبردی جمعیت تصمیمات مقتضی اتخاذ و موارد لازم مصوب می شود.

-براساس اطلاعات موجود، شورای راهبردی جمعیت تقریبا سه سال است که تشکیل شده ولی کمیته جمعیت تازه در حال شکل گیری است. حال سوال این است خروجی شورای راهبردی جمعیت طی این سه سال چه بوده است؟

وی می گوید:« ارایه گزارش به تنهایی مشکلی را حل نمی کند و در جلسات شورا باید تصمیم گیری انجام شود. تمام مباحث جمعیتی استان از جمله مهاجرت، باروری و سالمندی در این کمیته بحث، بررسی و کارشناسی خواهند شد و خروجی این کمیته به شورای عالی جمعیت استان برای تصمیم گیری ارایه می شوند. البته امیدوارم واقعا نتایج خوبی از کمیته به شورا انتقال پیدا کند و شورا هم آن را عملیاتی کند. چون متاسفانه بیشتر مواقع در جلسات فقط حرف زده می شود و از عمل خبری نیست. اما حرف دیگر بس است، باید عمل کرد».

طیفوری می گوید:«در حوزه کاهش جمعیت در گیلان باید خیلی جدی به فکر باشیم. به عنوان مثال واقعا باید فکر کنیم برای بهبود وضعیت باروری استان گیلان چکار می خواهیم بکنیم؟ آیا می خواهیم شرایط را همینطور رها کنیم! در واقع باید مطالبه ملی در این بخش مهم داشته باشیم. وضعیت باروری در گیلان تقریبا قرمز است و دولتمردان باید با سیاست های تشویقی و اختصاص تسهیلات ویژه برای گیلان در این مورد چاره اندیشی کنند».

-می گویم:«متاسفانه برای انجام ندادن پاره ای از اقدامات ضروری همیشه توجیهاتی هست. الان هم لابد یا مشکلات ناشی از کرونا را بهانه قرار می دهند و یا مشکلات ناشی از تورم افسار گسیخته را، و توجه ویژه به وضعیت هشدار باروری در گیلان از اولویت خارج می شود و این عواقب بسیار بدی خواهد داشت».

اما وی اعتقاد دارد هر توجیهی هم که بواسطه شرایط کنونی جامعه عنوان شود باز هم پاره ای از موارد جزو مباحث بسیار مهم جامعه است و ادامه می دهد:«از جمله زاد و ولد که حالیه در گیلان به وضعیت هشدار رسیده است. با وجود همه مشکلات می توانند به استان ها اختیاراتی بدهند تا لااقل با توجه به منابعی که دارند اقدامات تشویقی داشته باشند و در استانی مثل گیلان این تبعات جمعیتی بیش از پیش رشد نکند. بدون شک در خیلی از استان ها که الگوی جمعیتی شان متفاوت است، چنین سیاست های تشویقی ممکن است نیاز نباشد ولی در گیلان نه تنها نیاز است بلکه ضروری است. پس اینها مسایل بسیار مهمی هستند که باید در کمیته جمعیت مطرح و تصمیم سازی شوند و شورای راهبردی جمعیت استان نیز در مورد آن ها تصمیم گرفته، راهکار ارایه دهد و برنامه ها را عملیاتی کند. چون عمل کردن به مصوبات از وضع مصوبات و قانون مهم تر است. به عنوان مثال چند سال پیش قانونی در مورد ازدواج آسان و اینکه چطور با در اختیار قراردادن برخی از امکانات عمومی دولتی مثل بعضی از سالن های اجتماعات، شرایط برگزاری جشن را برای زوجین جوان سهل تر کرد، تصویب شد ولی متاسفانه در عمل خیلی به آن پرداخته نشد. قوانین مشابه دیگری هم داریم که می توانند انجام خیلی از امورات را تسهیل کنند ولی در عمل زیاد مورد توجه قرار نمی گیرند. در واقع می توانیم امکانات جامعه را خیلی کاربردی تر کرده و بهینه از آن ها استفاده کنیم».

-ولی موضوع این است که درست یا غلط در خیلی از موارد، ادارات، سازمان ها و نهادها تلاش می کنند از امکانات اینچنینی فقط برای کارکنان خود استفاده کنند و یا حتی از آن ها درآمد زایی کنند.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان می گوید:«خب باید بدون تعارف ببینیم اولویت های ضروری جامعه امروزمان چیست؟ آیا سلامت و نشاط افراد جامعه در اولویت است و یا آن بخش از درآمد زایی که شما اشاره کردید. آیا کمک به حل بحران ازدواج مهم تر است یا فلان کار دیگر؟ آیا کمک به سلامت روحی و جسمی جامعه مهم و در اولویت است با گرفتن حداقل شهریه و حتی در مواردی رایگان، یا قفل زدن بر در اماکن و امکانات موجود! از این مثال های معمولی و روزمره و در عین حال مهم، خیلی زیاد هستند که واقعا می توان در مورد آن ها چاره اندیشی کرد. البته نمی گویم با انجام پاره ای از اقدامات اینچنینی مشکلات رفع می شود، بلکه منظورم کاهش پیامدهای اجتماعی ناشی از فعل و انفعالات جمعیتی است که در همه حوزه ها از جمله مهاجرت، ازدواج، باروری، سالمندی و... روی کمیت و کیفیت زندگی افراد جامعه اثرگذار است».

لازم به ذکر است استاندار گیلان در جلسه ای که امسال (1399) به مناسبت روز ملی جمعیت برگزار شد، گفته بود:«رشد جمعیت جوان به عنوان سرمایه اصلی یک کشور و رکنی موثر برای نیل به توسعه پایدار است».

وی با بیان اینکه گیلان ششمین استان از نظر حجم مهاجرت و جابجایی جمعیت است، گفته بود:«موضوع سالمند بودن استان گیلان اگر به خوبی مدیریت نشود قابلیت تبدیل شدن به چالش را دارد و باید تلاش شود تا با بهره‌گیری از تحلیل محتواها و داده‌های علمی تهیه شده در این حوزه، برنامه‌ریزی و تصمیم گیری بر مبنای اطلاعات درست داشته باشیم».

در آن جلسه شورای راهبردی جمعیت و شورای هماهنگی ثبت وقایع حیاتی، استاندار بر ضرورت تشکیل کمیته‌‌ای با موضوع مهاجرت با مسئولیت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تأکید کرده و خواستار این شده بود که متناسب با شرایط اقلیمی و زیرساختی استان در خصوص موضوعات مختلف مهاجرت هدفگذاری و سیاستگذاری شود. وی همچنین با تاکید بر سلامت مادر و کودک در مسیر افزایش باروری و نقش دانشگاه علوم پزشکی به واسطه وظیفه ذاتی حفظ سلامت مردم، یادآور شده بود افزایش میزان ازدواج در جامعه نیازمند تقویت فرهنگ سازی و فعال کردن سمن‌های حوزه جوانان است.

(شهلا ابراهیم زاده اصلی)