16 فروردین 96 - 00:01  | 1984 بازدید

گیلان فردا- فیل سفید اصطلاحی است که برای اشاره به دارایی‌هایی به کار می‌رود که مالک آن‌ها نمی‌تواند به‌سادگی از بندِ آن‌ها رها شود و در عین حال میزان استفاده و مفید بودنشان نسبت به هزینهٔ نگهداری‌شان ناچیز است.

این نام‌گذاری اشاره به داستان پادشاه کشور سیام (تایلند) دارد که گفته می‌شود یکی از فیل‌های مقدس سفید مو را به یکی از درباریان که از چشم شاه افتاده بود هدیه داد و با این که این هدیه به‌ظاهر مایهٔ افتخار بود، اما هزینه‌هایش به قدری زیاد بود که بیشتر موجب بدبختی و فلاکت صاحبش شد.

در اقتصاد سیاسی، فیل سفید به پروژه‌های سرمایه‌گذاری‌ای گفته می‌شود که گران به دست می‌آیند ولی حاصل چندانی ندارند. پروژه‌های فیل سفید به عنوان ابزار مرید پروری توسط سیاست‌مداران استفاده می‌شوند. این دسته از سیاست‌مداران با تعهدات مشکل‌سازی که در قبال گروه‌های خاص متقبل می‌شوند عملاً در جهت اجرای شیوه‌های ناکارا در توزیع گام برمی‌دارند.

عمر فیل نزدیک به ۹۰ سال است, با این تفاصیل این هدیه گرانبها به نسل بعد از آن پادشاه هم به ارث رسید و آنها بدون آنکه بدانند این حیوان به چه دردی می خورد و برای چه از آن نگهداری می شود، متحمل پرداخت هزینه های سنگین مراقبت و نگهداری از فیل سفید شده بودند. تا اینکه روزی مرد خردمندی به آن سرزمین آمد و وارد دربار پادشاه شد. او دید که پادشاه با وجود اینکه کشورش دارای مشکلات مالی بسیاری است و به سختی از پس هزینه های اداره کشورش برمی آید، هزینه بسیاری را برای نگهداری از فیل سفید می پردازد.مرد خردمند از درباریان در مورد آن حیوان سوال پرسید، که این حیوان برای شما چه سود و منافعی دارد که اینقدر برای نگهداری آن هزینه می کنید در حالیکه برای اداره کشور با مشکلات مالی بسیاری روبرو هستید. هیچ کس از افراد دربار نمی دانست که فایده نگهداری از فیلم به چه علت است و فقط به این علت که به پادشاه جوان این حیوان به ارث رسیده است از آن نگهداری می شود. مرد خردمند رو به پادشاه جوان کرد و گفت: بهتر نیست که این حیوان را در طبیعت رها کنید و هزینه ای که برای نگهداری آن می پردازید را در محل دیگری که برای شما سود و منفعت دارد خرج کنید.

فیل سفید شما چیست؟

شما هم چیزهایی دارید که هیچوقت به کارتان نیاید ولی بگویید «حیف است تا کنون هزینه زیادی برای آن شده است و نمی توانم آن را رها کنم»؟!

در نظر بگیرید کسی وارد دانشگاه می شود و متوجه می شود استعدادی در آن رشته ندارد اما به خاطر هزینه هایی که برای قبولی داده است آن را رها نمی کند و زمانی که صرف کرده است و می داند در آینده نیز آن رشته منبع درآمد او نخواهد شد، به آن رشته دانشگاهی و آن مدرک می توان فیل سفیدآن فرد گفت.

در زندگی فیل های سفید زیادی داریم و بدون آن که خاصیتی داشته باشند برای آن ها هزینه می کنیم.

همچنین در مباحث رفتار سازمانی، خطای ادراکی که تحت عنوان تشدید تعهد شناخته می شود، مشابه با استعاره فیل سفید است. در اثر این خطای ادراکی، بر روی تصمیمات اشتباهی که گرفته شده است  پافشاری می شود فقط به این دلیل  که برای آن ها هزینه زیادی پرداخت شده است.