مردم دوباره به سفر می‌روند و گردشگری متوقف نخواهد شد
7 مهر 00 - 00:07  | 1110 بازدید

 

گیلان فردا-گیلان، گنجینه طبیعت و تمدن؛...

دوست داریم نوروز امسال به سفر برویم ولی کرونا نمی گذارد، کرونا با کسی شوخی ندارد، پس باز هم صبر می کنیم، باید اول مهارش کنیم و بعد بار سفر ببندیم...

مدیرکل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان می گوید «مردم دوباره به سفر می‌روند و گردشگری متوقف نخواهد شد. ولی ماهیت سفرها متفاوت از گذشته خواهد شد، سفرهای انفرادی رونق می‌گیرد و بازارچه های کوچک موضوعی جدید در گردشگری رشد خواهند کرد».

وی که از اردیبهشت ماه 1399 مسئولیت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان را بعهده گرفته، به رغم انتقاداتی که بود و حتی با توجه به شیوع ویروس کرونا و آسیب پذیری حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، منتظر و معطل نماند، بلکه با کمک همکاران توانست گام هایی را بردارد که نمود بیرونی هم داشته است.

آنچه در ادامه می خوانید ماحصل گفت و گوی نشریه گیلان فردا با آقای مهندس مسعود حلاج پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان است.

***

-آقای حلاج پور ضمن خسته نباشید به شما و همکارانتان می خواهم مروری داشته باشیم بر عملکرد این اداره کل طی سال 99. سالی که بواسطه شیوع کرونا نظم همه چیز بهم خورد و کسب و کارها دچار تغییرات زیاد شدند. بفرمایید در راستای کاهش مشکلات کرونا برای فعالین حوزه گردشگری چه کردید؟

با پیگیری جدی مصوبات ستاد کرونای ملی و استانی مربوط به امهال هزینه های برق، گاز، آب شهری و روستایی، آب بهای چاه زیر زمینی، بیمه، تسهیلات بانکی، پرداخت تسهیلات بانکی با سود۱۲درصد، سررسید عملکرد مالیات مربوط به سال ۹۹ و سایر برنامه های حمایتی و پشتیبانی مصوب، از تاسیسات صنعت گردشگری استان سعی کردیم در حد توان این مشکلات را برای فعالین این حوزه کاهش دهیم.

و بصورت  ماهانه از کلیه تاسیسات گردشگری استان به منظور نظارت و کنترل در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی، رعایت بخشنامه ها و دستورالعمل ها، کمیت و کیفیت ارائه خدمات، قوانین و مقررات اماکنی، انتظامی و کنترل نرخ نامه، پروانه های بهره برداری و کارت مدیریت و نظارت بر تعطیل بودن واحد گردشگری و برخورد با معضل واحدهای گردشگری غیر مجاز به ویژه خانه مسافرهای غیر مجاز در اجرای بخشنامه ستاد کرونای استان نظارت داشتیم.

 

-کرونا بر وضعیت کسب و کارهای مرتبط با حوزه گردشگری در سال 99 چه تاثیری داشته است؟

واقعیت این است که حوزه گردشگری به هنگام شیوع کرونا آسیب فراوان دید. به عنوان مثال عدم برگزاری تورهای گروهی و تفریحی خارجی باعث شد تا بیش از 400 نفر از راهنمایان گردشگری گیلان بیکار شوند. واحدهای اقامتی به دلیل عدم پذیرش مسافر، نیمه تعطیل شدند. عدم همکاری بانک ها در خصوص امهال تسهیلات کرونایی، عدم همکاری ادارات گاز، مالیات، آب، تامین اجتماعی در خصوص امهال ، مشکلات مضاعف دیگری را برای فعالان این حوزه بوجود آورد. در سال جاری بواسطه کرونا  دوره های آموزشی به صورت حضوری برگزار نشد و برگزار نشدن جشنواره ها، سمینارها و مراسم آیینی بومی و رویداد های گردشگری، ممانعت از بازگشایی تالارهای پذیرایی و قهوه خانه ها باعث شد تا تعدیل نیروهای تاسیسات اقامتی و از دست دادن نیروهای کار ماهر را شاهد باشیم.

 

-تعداد واحدهای پذیرایی در گیلان در سال 1399  چه تغییراتی داشته است؟

در مجموع تعداد 357 واحد پذیرایی و بین راهی در استان وجود داشته که تعداد 23 پروانه بهره برداری جدید بین راهی در سال 1399 صادر شده است، اما تعداد 65 پروانه بهره برداری لغو شده است.

 

-این اداره کل در حوزه گردشگری برای سال 1400 چه برنامه هایی دارد؟

اعلام ریزبرنامه های پیش بینی شده برای سال آتی شاید در حوصله خوانندگان مجله نباشد، اما چون در شرایط خاصی هستیم طبیعتا بخشی از برنامه ریزی ما برای سال آینده، آمادگی بیشتر برای مواجه با بیماری کرونا و کاهش پیامدهای آن است. به عنوان مثال برنامه ریزی جهت حمایت همه جانبه از کسب و کارهای آسیب دیده در بخش گردشگری، پیگیری مجدد در اعطای تسهیلات کم بهره به مشاغل آسیب دیده در سال۱۴۰۰ ، تا در صورت ادامه دار بودن شیوع ویروس کرونا در سال جدید برنامه های حمایتی و پشتیبانی همانند سال جاری با هدف جلوگیری از ورشگستگی و بیکاری شاغلین واحدهای گرشگری اجرا شود. البته برنامه مهم ما در سال آینده تلاش برای تحقق شعار سفر ایمن، هوشمند و برنامه ریزی شده خواهد بود. همچنین اقدام برای توسعه فرهنگ گردشگری و فعال کردن ظرفیت های مغفول و کمتر شناخته شده گردشگری، توسعه گردشگری روستایی عشایری با رویکرد توسعه پایدار روستایی و تلاش بمنظور جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها، توسعه گردشگری سلامت با عنایت به مزیت رقابتی گردشگری گیلان از نوع سلامت، درمان و پزشکی با توجه به ظرفیت فراوان اعم از بیمارستان های فوق تخصصی و تخصصی، پزشکان فوق تخصص و شاخص، امکانات و تجهیزات مدرن با توجه به هزینه پایین درمان در مقایسه با سایر کشورها خصوصاً کشورهای حاشیه دریای خزر و... . بحث آموزش در حوزه های مرتبط با اداره کل نیز از برنامه های ما در سال ۱۴۰۰ خواهد بود. همچنین احیاء رشته های فراموش شده هنری استان و استفاده از ظرفیت منطقه اروسیا جهت صادرات صنایع دستی استان را در دستور کار داریم.

 

-با توجه به گسترش تکنولوژی ، در حوزه نرم افزاری چه اقداماتی داشته اید؟

از جمله اقدامات نرم افزاری که در این حوزه به صورت ملی و استانی انجام شده، عبارتند از:

*پیش بینی و برنامه ریزی به منظور راه اندازی سامانه تایید تورهای گردشگری به نام ساتک

*نصب و راه اندازی سامانه سادرا جهت صدور، تمدید پروانه های بهره برداری بند ب

*نصب و راه اندازی سامانه جانا (سامانه جامع اطلاعات گردشگری و ضرر و زیان ناشی از ویروس کرونا و متصل به وزارت بهداشت می باشد)    

*نصب و راه اندازی سامانه تمدید و صدور پروانه های بهره برداری تاسیسات گردشگریmy.mcth.ir

*نصب و راه اندازی سامانه سدف توزیع فراورده های نفتی و کپسول و سیلندر های گاز مشترک با شرکت فراورده های نفتی جهت تامین سوخت تاسیسات گردشگری

*نصب و راه اندازی سامانه صدور و تمدید مجوزهای خانه مسافر khaneh-mosafer.ir

 

-در حوزه بوم گردی چه مجوزهایی صادر شده؟ آیا بوم گردی در محور کشاورزی هم داشته ایم؟

تعداد 57 پروانه بهره برداری اقامتگاه بومگردی در سال 1399 صادر شده است که فعال هستند و تعداد 24 موافقت اصولی اولیه و 8 مجوز ایجاد در این حوزه نیز صادر شده است.

همچنین تعداد چهار پرونده گردشگری کشاورزی در معاونت گردشگری تشکیل و در حال بررسی و انجام استعلام جهت صدور پروانه بهره برداری است.

 

-در مورد افتتاح موزه ها در سال 99 و فعالیت معاونت میراث فرهنگی و صنایع دستی لطفا توضیحاتی بفرمایید.

ما اعتقاد داریم گیلان گنجینه ی با ارزشی از طبیعت و تمدن است. به همین خاطر و در راستای حفظ و اشاعه صنایع دستی و حفظ آثار باستانی و توسعه گردشگری استان گیلان تلاش کردیم تا ظرفیت های نهفته و از یاد رفته را احیا کنیم و موزه ها یکی از بهترین اماکنی هستند که می توانند معرف بخشی از هویت مردم هر سرزمینی باشند. در این خصوص برای تهیه طرح موزه ملی حصیربافی فشتکه، موزه رشتی دوزی رشت، موزه عشایر و شالبافی رضوانشهر اقدام کردیم و تاییدیه احداث سه موزه فوق را از وزارتخانه متبوع گرفتیم. همچنین سه اثر فاخر رشتی دوزی را به معاونت صنایع دستی کشور معرفی کردیم  و هر سه اثر رشتی دوزی توسط داوران وزارت خانه، مقام برتر را کسب کردند.

10 دوره ی آموزش شاغلین صنایع دستی را نیز با حضور مجازی 182 شرکت کننده ی هنرمند برگزار کردیم

 

-بعضی از هنرهای اصیل گیلانی نیز در سال 99  ثبت ملی شدند.

بله، درحوزه صنایع دستی توانستیم یکی از درخشانترین سال ها را سپری کنیم. ثبت ملی روستای قاسم آباد چابکسر در حوزه چادر شب بافی که سنت دیرینه ای در استان بخصوص شرق گیلان بوده یکی از اقدامات ما در این حوزه بود و تلاش می کنیم تا برند چادر شب را در سطح کشور مجددا معرفی و احیا بکنیم. خصوصا برای بروز رسانی و برگزاری کلاس های آموزشی در مورد چادر شب بافی، طراحی و رنگ شناسی اقدام کردیم.

علاوه بر تشکیل دبیرخانه روستای جهانی قاسم آباد، پنج شهر و روستای گیلان را به ثبت ملی رساندیم. شهر رشت مرکز مهم تولید هنر اصیل و برجسته رشتی دوزی، هنرقلاب دوزی ابریشم بر روی پارچه، به عنوان شهر ملی رشتی دوزی، روستای عنبران محله از توابع شهرستان آستارا مرکز گلیم بافی گیلان، با عنوان روستای ملی گلیم بافی، روستای ارده از توابع شهرستان رضوانشهر، که مرکز مهم تولید پارچه پشمی شال در گیلان است نیز به عنوان روستای ملی شالبافی، روستای جیرده از توابع شهرستان شفت، مرکز تولید انواع سفال های سنتی لعاب دار در گیلان به عنوان روستای ملی سفال سنتی و روستای شالما از توابع شهرستان ماسال، مرکز مهم تولید محصولات چوبی اصیل به روش سنتی، به عنوان روستای ملی چوبتراشی به ثبت ملی رسیدند. در واقع استان گیلان توانست با بیشترین ثبت ملی در کشور افتخار کسب کند.  

 

-هنرمندان صنایع دستی مشکلات زیادی دارند. برای ایجاد انگیزه بیشتر در هنرمندان صنایع دستی چه برنامه های دیگری دارید؟

با توجه به سیاست های وزارتخانه برای حمایت از صنایع دستی و هنرمندان، ایجاد بازارچه های صنایع دستی در سال آینده از برنامه های اصلی اداره کل در این حوزه است. چون هنرمندان استان برای ارایه آثار هنری خود در سطح استان، مراکز گردشگری و در سطح کشور نیاز به مکان هایی دارند تا بتوانند آثار هنری شان را عرضه کنند. در این زمینه جلسات خوبی با نهادهای مختلف داشتیم، به عنوان مثال برای ایجاد بازارچه های فصلی و دایمی صنایع دستی با شهرداری مذاکراتی داشتیم تا این بستر را برای هنرمندان ایجاد کرده و آنها بتوانند درآمد زایی کنند.

یکی از سیاست های اصلی اداره کل با توجه به محدودیت هایی که در همه بخش ها هست، تعامل با ادرات دیگر در راستای بهره مندی از ظرفیت های ماده 98 قانون ششم توسعه است. ماده قانونی فوق حاکی از استفاده از تمامی ظرفیت های موجود استان در راستای پیشبرد اهداف میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. به عنوان مثال تعاملی با اداره کل آموزش و پرورش استان برای دراختیار قرار دادن بعضی از مدارس در سطح استان که خالی و بلا استفاده مانده اند، داشتیم تا با انعقاد قراردادهایی هنرمندان گیلانی بتوانند در این مکان ها کارگاه هایی را ایجاد کنند و یا اگر ظرفیت ایجاد بازارچه داشته باشد برای عرضه کارهای هنری فعالین این حوزه بصورت بازارچه موقت صنایع دستی مورد استفاده قرار گیرند. و این عزیزان بتوانند با پرداخت هزینه بسیار ناچیز از این ظرفیت ها استفاده کنند، تا هنر صنایع دستی را در صورت نیاز از خانه خارج کرده و فضاهای کاری را در اختیارشان قرار دهیم. در همین راستا در نمایشگاه آثار مسابقه ملی طراحی و اجرای صنایع دستی با محوریت رشته های احیا شده و در حال فراموشی در موزه ملی تهران شرکت کردیم، دیدار و تقدیر از پیشکسوتان رشته‌های چادرشب بافی و نمدمالی در هفته صنایع دستی، برگزاری مسابقات مختلف مرتبط با این حوزه، برگزاری نمایشگاه ترویجی در رشته‌های رشتی‌دوزی، سفال و البسه‌ی محلی در نگارخانه مارلیک مجتمع خاتم الانبیا و نظایر آن از دیگر فعالیت های این بخش بوده است. همچنین برای حمایت از حقوق مالکیت معنوی هنرمندان، ثبت آثار فاخر صنایع دستی، اعطاء نشان مهراصالت ملی برای واجدین شرایط و ثبت اثر نشان جغرافیایی اقدامات دیگر این اداره کل بوده است. از سوی دیگر چون فعالین صنایع دستی بیشتر به صورت خانگی کار می کنند، ما تعداد افراد فعال را در نظر می گیریم که بالغ بر ۱۱۱۰ نفر در کل استان بوده و از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کارت تولید انفرادی یا کارگاهی دریافت کرده اند.

 

-بجز چند موزه ای که افتتاح شد گویا افتتاح موزه های دیگری را هم در برنامه دارید؟

بله، شعار ما این است که موزه ها دروازه تمدنی بین نسلی هستند و تنها راه انتقال فرهنگ، آداب و رسوم گذشته حفظ و ایجاد موزه های تخصصی است، البته نه متمرکز بلکه در سطح استان. چون حفظ آثار و ابنیه تاریخی جزو وظایف اصلی این اداره کل است. البته با توجه به محدودیت های مالی در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و لزوم استفاده بهینه از ماده 98 قانون ششم توسعه که تاکید دارد تمام ظرفیت های استانی و نهادهای ذیصلاح در خدمت حفظ پیشینه و تمدن استانی باشد این اداره کل ضمن تعامل با سایر ادارات دولتی توانسته به موفقیت های بزرگی برسد. برای مثال در راستای تحقق ماده 98 با سپاه قدس گیلان انعقاد تفاهم نامه داشتیم تا بتوانیم تور راهیان نور نهضت جنگل را داشته باشیم. علاوه بر آن استفاده از ظرفیت کاخ سردار امجد که در اختیار این ارگان بوده برای راه اندازی موزه تخصصی مردم شناسی و موزه تاریخ انقلاب اسلامی مورد تایید قرار گرفته است تا علاوه بر آشنایی نسل جوان با پیشینه تاریخی نهضت جنگل از این آثار،اماکن و مناطق بازدید شود. انشاالله مبدا این تور هم از خانه موزه میرزاکوچک خان که به تازگی مرمت آن تمام شده خواهد بود و مقصد تور کاخ سردارامجد که موزه تخصصی انقلاب اسلامی قرار است آنجا ایجاد بشود.

 

-در مورد ساختمان قدیم شهرداری که قرار بود موزه شود و موزه های جدید دیگر چه اقدامی شده است؟

برای بهسازی و مرمت ساختمان قدیمی شهرداری رشت و تبدیل آن به موزه مردم شناسی با شهرداری رشت تفاهم نامه ای منعقد کردیم. چون ساختمان تاریخی شهرداری رشت به نوعی هویت اصلی شهر رشت محسوب می شود و با توجه به عدم کاربری که برای آن ایجاد شده و آسیب هایی که طی سالیان اخیر به این بنا وارد شده تلاش کردیم با رایزنی های لازم ظرفیت مادی و مالی  خوبی را از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور برای مرمت این ساختمان و ایجاد موزه مردم شناسی شهر رشت جذب کنیم. همچنین تفاهم نامه ای با شهرداری پره سر برای ایجاد «موزه صید و صیادی» در این شهر داشتیم. همچنین سال جاری با همکاری اداره کل آموزش و پرورش استان افتتاح «موزه سنجش» در مدرسه قدیمی و خاطره انگیز شهید بهشتی را داشتیم که یکی از پیشروترین موزه ها در این بخش در سطح کشوری بوده است. «موزه تخصصی زیتون و مردم شناسی» در رودبار را هم راه اندازی و افتتاح کردیم. موزه بعدی که یکی از کارهای ماندگار این اداره کل خواهد بود با انعقاد تفاهم نامه بین اداره کل میراث و فرمانداری رضوانشهر صورت گرفته و آن افتتاح «موزه عشایر رضوانشهر» در روزهای آتی است. اشیایی که در این موزه برای مردم علاقمند به نمایش گذاشته می شود از سطح استان و کشور جمع آوری شده و بخشی نیز توسط مردم عزیز، به این موزه اهدا شده است. در سال جاری همچنین افتتاح اولین «موزه مدرسه» جهان را در رشت داشتیم که توسط پست استان گیلان انجام شد.

 

-در مورد بنای دانشسرا، هتل فردوسی و ساختمان های مشابه که بسیاری از فرهنگ دوستان علاقمند به حفظ آن ها هستند، چه نظری دارید؟

حفظ ابنیه تاریخی از وظایف ما است، مثل حفظ بناهایی از جمله دانشسرا و هتل فردوسی چون به عنوان میراث ماندگار شهر ما هستند. البته این نوع اقدامات فقط مختص به رشت نبوده بلکه تلاش می کنیم در کل استان این اقدامات را داشته باشیم. منتهی با توجه به محدودیت های مالی گاه روند کار کند پیش می رود. در خصوص مرمت بناها نیز در رشت بهسازی خانه میرزا کوچک را براساس تفاهم نامه انجام دادیم. بهسازی مساجد و ابنیه تاریخی و مذهبی نیز از دیگر فعالیت های این اداره کل در سال جاری بوده است. بهسازی بقعه پیرعلی لاهیجان را با همکاری شهرداری این شهر انجام دادیم. در مورد مرمت ساختمان تاریخی مسجد صفی در بازار رشت و مرمت مسجد آقا سید ابراهیم که معروف به مسجد اردبیلیان است براساس تفاهم نامه و مذاکراتی که با بنیاد مسکن استان داشتیم منابع مالی این دو مرمت را جذب کردیم و با نظارت این اداره کل کار در حال انجام است و انشاالله بزودی تمام می شود.

البته با توجه به محدودیت های مالی، برنامه ریزی ها و مذاکراتی انجام شد تا ضمن بهره مندی از ظرفیت های ماده 98 قانون توسعه ششم، بتوان از ظرفیت خیرین نیز در بازسازی این ابنیه ها استفاده کرد.

 

-به عنوان سوال پایانی با توجه به شیوع کرونا و کاهش چشمگیر سفرها به نظر می رسد میراث فرهنگی و گردشگری با ضررهای زیادی مواجه بوده، آینده این حوزه را چطور می بینید؟

مردم دوباره به سفر می‌روند و گردشگری متوقف نخواهد شد. ولی ماهیت سفرها متفاوت از گذشته خواهد شد، سفرهای انفرادی رونق می‌گیرد و این‌میان متأسفانه بعضی از شرکت‌های گردشگری برای همیشه ورشکست خواهند شد و درنتیجه نیچ مارکت‌های جدید (بازارهای کوچک موضوعی جدید) در گردشگری شکل گرفته و رشد خواهند کرد.

در صورتی‌که فعالان صنعت گردشگری بخواهند در این ‌بازار و در چنین‌شرایطی موفق باشند، باید به‌سمت گردشگری جایگزین حرکت کرده و از گردشگری انبوه خودداری کنند، چون به نظر می رسد که این‌نوع گردشگری بازار خود را از دست خواهد داد.

درحقیقت، آینده گردشگری با محدودیت‌هایی مواجه است که این محدودیت‌ها اهمیت رعایت کدهای اخلاقی گردشگری را دوچندان می‌کند، بنابراین نیاز است که کدهای اخلاقی جدیدی تدوین شود. کدهایی که بیانگر رعایت توصیه‌های بهداشتی از سمت گردشگر در ارتباط با کووید ۱۹ در قبل از سفر و حین سفر است و همچنین رعایت اصول ایمنی در مقاصد گردشگری، نظیر چگونگی رعایت فاصله‌ها در جاذبه‌های گردشگری یا رعایت اصول بهداشتی در اقامتگاه‌های گردشگری ازسوی فعالان گردشگری و همچنین در زمان سفر چگونگی رسیدن به مقصد است. یعنی حمل و نقل سفر هم باید مورد اهمیت واقع شود. در این‌شرایط با آموزش این دستورالعمل‌ها به گردشگران و تلاش برای رعایت آن‌ها قدمی بزرگ در احیا صنعت گردشگری برداشته می‌شود.

همچنین با گسترش استفاده از واکسن کووید- ۱۹ در سراسر جهانف افزایش اعتمادبه‌نفس گردشگران و کمک به کشورها برای کاهش یا رفع محدودیت‌های سفر انجام خواهد شد، بنابراین گردشگری بین‌المللی در سه تا چهار سال به‌تدریج عادی شده و بهبود پیدا خواهد کرد. و من امیدوارم سال پیش رو با تمام محدودیت ها به لحاظ رعایت پروتکل های بهداشتی، سالی سرشار از سلامتی و نیکبختی برای تمامی مردم عزیز باشد.

 

 

سارا فرزانه