گیلان فردا- بررسی سیاست های جمعیتی در ایران با تاکید بر قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پرداخت و مطالعات انجام شده در مورد آینده تحولات باروری در ایران، نشان می‌دهد توان درونی جمعیت، در حال کم شدن است و با روند فعلی انتظار می‌رود نرخ باروری، در کمتر از حد جایگزینی(۲,۱) تثبیت شود.

دکتر مجید حسینی نثار، رییس گروه پژوهش و آینده نگری مرکز آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان در این مورد گفت: در سال ۱۳۶۵، از میان ۱۰ میلیون زن متأهل در سن باروری، حدود ۲ میلیون تولد ثبت شده بود، اما اکنون با ۱۶ میلیون زن متأهل، کمتر از یک میلیون تولد سالانه داریم. این کاهش شدید زاد و ولد یک هشدار جدی برای آینده کشور است و نیاز به مداخله هوشمندانه و علمی دارد.

وی ادامه داد: کاهش سریع نرخ باروری از ۵,۶ فرزند به ازای هر زن به طور متوسط در دهه ۶۰ به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن در سال ۱۴۰۲ در طول تاریخ کشور بی‌سابقه است. گزارش‌های آماری حکایت از این دارد که از سال ۱۳۹۴ با به تأخیر انداختن فرزندآوری به سنین بالاتر، تعداد تولد‌ها با شیب تقریبا تندی شروع به کاهش کرده و در سال ۱۴۰۲ تعداد موالید کشور (۱,۰۵۷,۹۵۸) نسبت به سال ۱۳۹۴ (۱,۵۷۰,۲۱۹) کاهشی بیش از ۳۲ درصدی (کاهش بیش از ۵۱۰ هزار تولد) را به همراه داشته است. در سال ۱۴۰۳، تعداد ۹۷۹,۹۲۳ واقعه تولد در ایران ثبت شده است که برای اولین بار از سال ۱۳۴۴ به کمتر از یک میلیون نفر رسیده و نشان‌دهنده کاهش ۷ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ است.

حسینی نثار با بیان اینکه پیامد این وضعیت، منجر به کاهش جوانی جمعیت درکشور شده است، ادامه داد: این وضعیت به گونه ای است که  ایران مرحلة انتقال ساختار سنی از جوانی به میانسالی را تجربه کرده و در آستانه سالمندی جمعیت قرار دارد و میانگین سنی جمعیت به ۳۵ سال رسیده است.

وی با اشاره به میانگین سن والدین تصریح کرد: میانگین سن مادران در اولین فرزندآوری ۲۷.۵ و در پدران ۳۲.۳ است. همچنین میانگین فاصله زمانی بین ازدواج تا تولد نخستین فرزند به ۴,۳ سال رسیده که نشان‌دهنده افزایش زمان تصمیم‌گیری زوج‌ها برای فرزندآوری در سال‌های نخست زندگی مشترک است.

به اعتقاد وی می‌توان پیش‌بینی کرد که در صورت تداوم تحولات جمعیتی، در سه دهه آینده یک جامعه کاملاً سالمند داشته باشیم که می‌تواند پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی به دنبال داشته باشد. چرا که جمعیت جوان، نیروی فعال آینده کشور است و توسعه و بالندگی اقتصادی، بهروزی و رفاه اجتماعی مطلوب در گروی  کارایی، تلاش و خلاقیت آن ها است.

وی با تقسیم بندی دوره های جمعیتی اخیر در کشور، گفت: با توجه به تغییرات در سیاست گذاری های جمعیتی و تاثیر آن بر جمعیت، می توان از چهار دوره جمعیتی نام برد :دوره اول: انفجار جمعیت( دهه ۶۰)، دوره دوم: فرزند کمتر، زندگی بهتر( دهه ۷۰)، دوره سوم: مخالفت با شعار فرزند کمتر( دهه ۸۰) و دوره چهارم: افزایش جمعیت، اولویت اول سیاست های کلی کشور( دهه ۹۰ تا کنون)

این کارشناس برنامه ریزی کشوری با تاکید بر اینکه این موضوع در ایران به عنوان یک مسئله جدی مطرح است و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز برای مقابله با آن تصویب شده است، گفت: البته قانون جوانی جمعیت با هدف افزایش نرخ باروری و جمعیت جوان در ایران تصویب شده، اما این قانون با چالش‌ها و انتقاداتی در زمینه اجرا و کارآمدی روبرو است. برخی معتقدند این قانون به اندازه کافی جامع نیست و مشکلات ساختاری در زمینه اجرا و هماهنگی بین نهادهای مرتبط وجود دارد. همچنین، برخی، مشوق‌های اقتصادی و حمایت‌های مالی آن را ناکافی و فاقد جذابیت لازم برای تشویق به فرزندآوری ارزیابی می‌کنند.

(منبع: پرتال سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان)