18 فروردین 95 - 22:01  | 4118 بازدید

گیلان فردا، رقیه ابراهیم زاده اصلی- یکی از پروژه های خوبی که بتازگی شاهد آن در گیلان «فومن» بودیم، افتتاح خط تولید خمیر کاغذ از پسماندهای کشاورزی است. پروژه فوق بدین خاطر خوب و مهم توصیف می شود که علاوه بر حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی ناشی از سوزاندن کاه و کلش، می تواند موجب تحرک اقتصادی استان شده و گام های مهمی را در اشتغالزایی بردارد. اما امتیاز دیگر پروژه این است که دو شرکت فناور مستقر در پارک علم و فناوری استان گیلان (شرکت فناوران یکتا خزر به مدیر عاملی مهندس خدابنده لو و شرکت ماشین سازی فناوران راستین با مدیر عاملی مهندس حامد میرزایی) با عقد قرارداد همکاری این پروژه را کلید زدند و باز مهمتر اینکه تمام ماشین آلات مورد نیاز توسط متخصصان داخلی، طراحی و با یک سوم قیمت ماشین آلات مشابه خارجی ساخته شده است. در همین خصوص با آقای مهندس راستین فروتن پی، سازنده این ماشین آلات از شرکت فناوران راستین گفت و گو کردیم. وی که بیش از 10 سال در زمینه ماشین سازی و صنعت چاپ و بسته بندی فعال است، تحصیل کرده مکانیک دریایی بوده و مطالعات و تجربیات متنوعی در رشته های هنر، فلسفه، معماری، چاپ و ... دارد. وی که بیش از اسم فامیل، با اسم کوچک شناخته می شود و می گوید«انزلی چی» هستم با حضور در دفتر مجله گیلان فردا پاسخگوی سوالات ما شد. او اعتقاد دارد برای موفقیت در هر کاری، اولین آیتم خلاقیت است. گفت و گوی ما با مهندس راستین را در ادامه می خوانید:

- چطور شد که اصلا به فکر ساخت این ماشین آلات افتادید؟

اینکه از پسماند کشاورزی خمیر کاغذ بگیریم بحث جدیدی برای شرکت ما نبود. چون هشت سال پیش نیز به صورت پایلوت در تهران با استفاده از باگاس این کار را انجام داده بودیم.همانجا مقدمات آزمایش کیفی خمیر کاغذ هم انجام شده بود. اما به هر دلیل ادامه این پروژه متوقف شد و یکی از دلایل اصلی، سرمایه بری بالا بود. ما به عنوان طراح و سازنده نمی توانستیم بدون گرفتن سفارش، کار را انجام دهیم. بعد از مدتی از طریق پارک علم و فناوری گیلان که برخی از دوستان با آنجا همکاری داشتند جلساتی در رابطه با این موضوع برگزار شد و در نهایت با همکاری جناب آقای دکتر متقی طلب رییس پارک علم و فناوری گیلان و جناب آقای مهندس خدابنده لو، اواخر پاییز سال گذشته یک پایلوت نیمه صنعتی در فومن راه اندازی کردیم.

- نتیجه آغاز کار در پایلوت نیمه صنعتی چه بوده؟

 برای اینکه از کم و کیف خمیر تولیدی، طرف مقابل ما یعنی شرکت فناوران یکتا مطلع شوند، حاصل کار را که چند تن خمیر کاغذ بود به آزمایشگاه بردیم و به صورت صنعتی نیز در شرکت ستاره گیلان با همکاری آقای مهندس آخوندزاده به کاغذ فلوتینگ تبدیل کردیم. در واقع نتیجه این آزمایش خمیر کیفی بود که توانست با 20 درصد تزریق خمیر ما و 80 درصد بازیافت کارتن، کیفیت کاغذ تولیدی دو برابر کاغذ ریسایکل (بازیافتی) باشد.

- پس همکاری جدی شما با شرکت یکتا فناوران خزر از این مرحله آغاز شد.

بله، همزمان با این آزمایش، قراردادمان را برای ساخت این ماشین آلات با شرکت فناوران یکتا خزر منعقد کردیم. و محاسبات لازم از زمستان  1393 شروع شد و بیش از دو هزار صفحه مطالب فنی، شاخص الکترونیکی، مقاومت و ... بررسی و تهیه شد. از خرداد 1394 نیز کار ساخت ماشین آلات شروع و در مهر و آبان کار مونتاژ ماشین در سایت تمام شد.

آیا باز هم نیاز بود برای اطمینان بیشتر خمیر کاغذ را به صورت آزمایش تولید کنید؟

برای اطمینان بیشتر این کار را کردیم. به همین خاطر در آخر پاییز یک مرحله خمیر کاغذ تولید کردیم و این خمیر نیز باز آزمایش و کیفیت آن 70 درصد اعلام شد، یعنی حتی با کیفیت تر از مرحله پایلوت.

آیا خمیر تولیدی شرکت شما از مشابه آن بهتر است؟

بله، با توجه به اینکه روش ما برای اولین بار در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد، کیفیت محصول نهایی خمیر کاغذ بسیار بالاست. چون نوع روش پخت ما کاملا" متفاوت با روش های مشابه خط تولید است. یکی از دلایل کیفیت بالای کاغذ ما نوع پخت آن است که اصطلاحا" روش «سماوری» گفته می شود. در این روش از حرارت و فشار پایین استفاده می کنیم و این باعث می شود الیاف و ساقه ها (ساقه های کوتاه) آسیب کمتری ببینند و به اصطلاح نابود نشوند.

نکته دیگر اینکه در روش های دیگر از هفت کیلو باگاس(تفاله نیشکر)، حدود یک کیلو کاغذ می گیرند. ولی ما از سه تا چهار کیلو باگاس، یک کیلو کاغذ می گیریم.

همچنین در روش های دیگر در هر 15 تا 20 دقیقه عملیات پخت انجام می دهند ولی ما بین 35 تا 45 دقیقه، البته بسته به اینکه چه چیزی تولید می کنیم این میزان تغییر می کند. به طور مثال سرعت پخت کاه و کلش برنج ما، بالاتر از باگاس است. یا نی مرداب (بامبو) که با همین ماشین می توانیم این کار را انجام دهیم به زمان بیشتری نیاز دارد.

شما با این ماشین آلات فقط باید از کاه و کلش استفاده کنید؟

خیر، این ماشین آلات حسن دیگری هم دارند و آن قابلیت انعطاف پذیری است یعنی پخت هر نوع الیاف ساقه کوتاه (علاوه بر کاه و کلش و گندم) را امکان پذیرمی کند. در واقع هر چیزی غیر از چوب. به عنوان مثال ما با این ماشین آلات می توانیم ساقه پنبه، سویا، نی مرداب و نظایر آن ها را مورد استفاده قرار دهیم. در حالی که در روش های دیگر فقط از یک مواد مصرفی (یک نوع پسماند کشاورزی) استفاده می شود.

آیا ماشین آلات طراحی شده توسط شما مزایای دیگری هم دارد؟

نکته قابل توجه دیگر میزان پایین مصرف انرژی است و باز نکته مهم دیگر، مواد مصرفی مان(مواد شیمیایی برای انجام کار) برای تهیه خمیر کاغذ است چون نسبت بسیار پایین تری با روش های دیگر که در دنیا استفاده می شود دارد.

اسم این روش را که ابداع خودم است گذاشته ام «سیستم روده ای». در این روش سیستم ما مانند روده مارپیچ است اما در روش های مشابه که در دنیا استفاده می شود سیستم مستقیم است.

خوشبختانه همین الان مشتری خمیر کاغذ داریم. به عنوان نمونه شرکت ستاره گیلان می تواند از خمیر کاغذ تولیدی ما، کاغذ تولید کند. به غیر از آن بیش از 90 کارخانه در کشور داریم که نیازمند خمیر کاغذ هستند. چون در حال حاضر عموما" از بازیافت و یا واردات خمیر بکر از خارج استفاده می شود.

با توجه به مصرف سرانه کاغذ در کشور،شما چه میزان از خمیر کاغذ را می توانید تامین کنید؟

ما در کشور روزانه به حدود چهار هزار تن خمیر بکر نیاز داریم و حدود 12 تا 18 هزار تن هم نیازمند کاغذ بازیافت هستیم. متاسفانه در کشور ما خمیر بکر وجود ندارد. و اگر هم بخش کوچکی از خمیر بکر در کشور تامین شود از چوب تهیه می شود، بنابراین خمیر بکر از خارج وارد می شود. ما در این فاز 50 تن در روز تولید خواهیم داشت.

خمیر بازیافتی هم که بارها در چرخه تولید قرار می گیرد و ارزش آنچنانی ندارد.

دقیقا همینطور است. چون واقعا خمیر ریسایکل(بازیافتی) ارزش کاغذی زیادی ندارد.

اما نکته مهم دیگر میزان اشتغالزایی این کارخانه است.لطفا در این مورد توضیح بفرمایید.  

 بهره برداری از این کارخانه در واقع دو نوع اشتغالزایی را در پی خواهد داشت. چون به جز افرادی که در کارخانه مشغول به کار می شوند، افراد دیگری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در این پروسه منتفع خواهند شد. به عنوان مثال وقتی کشاورزی بداند که پسماند کشاورزی خریداری می شود آن را دپو می کند و مبلغی هم بابت این کار به دست می آورد و از آنجا که ما برای تولید 50 تن خمیر، به 150 تن کاه نیاز داریم، بابت نگهداری و حمل و نقل این 150 تن افراد مرتبط به طور مستقیم و غیر مستقیم منتفع می شوند. و چنانچه در ادامه اعلام نیاز کنیم که مثلا" نی مرداب را می خریم، افراد زیادی می توانند دراین بخش با ما همکاری کنند و برای خودشان درآمدزایی داشته باشند و یا می توانیم از کشاورزان بخواهیم گیاهی به اسم پاپیروس را که در مرداب می روید و الان در حال از بین رفتن است کشت کنند و ما از آنها بخریم. به عنوان نمونه در چین تمام زمین های آزاد را بامبو کاشته اند و بعد هم از مردم آن را خریدند، یعنی فرهنگ سازی کردند و ما هم باید در این راستا گام برداریم.

البته این برآوردهای تقریبی برای خط تولید 50 تنی است که فعلا" راه اندازی شده است و طبیعتا" این خط تولید، توسعه داده می شود و به همان نسبت اشتغالزایی در بخش های مختلف آن نیز بیشتر خواهد شد.

مردم باید همیشه بدانند صنعت چاپ جزء صنایع استراتژیک جهان است و مقام سوم را در دنیا دارد. سالیانه حدود 700 میلیارد دلار گردش مالی در صنعت چاپ در دنیا وجود دارد و بخش اساسی این گردش مالی مربوط به بخش کاغذ است. به همین خاطر برای اینکه در دنیا، جنگل ها نابود نشوند به بازیافت و یا تهیه کاغذ از الیاف ساقه کوتاه روی آوردند. و فائو هم برای این کار بودجه تخصیص داده و حمایت می کند.

کشور ما در این صنعت چه جایگاهی دارد؟

ایران هم سرانه مصرف کاغذ زیادی دارد. البته این سرانه مصرف زیاد، در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار ناچیز است. چون آنها کتاب و روزنامه و مجله زیاد می خوانند و صنعت بسته بندی هم دارند.

البته یکی از دلایلی که مصرف کاغذ ما نسبت به کشورهای پیشرفته پایین تر است "گرانی" کاغذ است. گرانی هم از دو بابت وجود دارد: یکی نوع تکنولوژی تولید خمیر مربوط است که با توجه به کلان بودن سرمایه گذاری، قیمت تمام شده ما بسیار بالا خواهد بود و قادر به رقابت نیستیم و از طرف دیگر تکنولوژی در بخش تولید خمیر در ایران بسیار قدیمی است. یعنی دستگاه ها مربوط به 30 تا 35 سال پیش هستند. به طور مثال اگر یک خط تولید از کشور هند یا چین برای تولید خمیر بخرید(از پسماند کشاورزی کاه، کلش برنج) تقریبا" سه برابر قیمت تمام شده ای است که ما ماشین آلات فوق را ساختیم. مصرف برق آن خط تولیدها هم تقریبا" چند صد برابر ماست چون آن ماشین آلات بومی نیستند و حتی مشکلاتی در همین رابطه برای سرمایه گذاران و یا کارکنان به وجود می آید.

پس راه اندازی این خط تولید نمونه بارز و عینی عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی است.

بله، در واقع هم ماشین آلات ساخت داخل هستند، هم روش انجام کار توسط خود ما و برای اولین بار در دنیا انجام می شود و هم مواد اولیه که پسماند کشاورزی است به اندازه لازم در دسترس ماست.

حتی در طرح توسعه ای انشاالله از ساقه های کوتاه گیاهان دیگر مانند بعضی از حبوبات هم می توانیم در این خط تولید استفاده کنیم

به نظرتان می توانیم برای صادرات در این بخش برنامه داشته باشیم؟

اول اینکه قادر خواهیم بود تا سال ها  نسبت به کاغذ مصرفی کشور خودکفا شویم و بعد حتی صادر کننده کاغذ باشیم.

البته امروزه در دنیا سعی می شود هر کشوری با توجه به ظرفیت های خود تخصصی عمل کند. یعنی هر کشوری اگر در یک بخش از خط تولید قوی تر است همان بخش را هم تقویت می کند و نیازی نیست که از صفر تا صد تولید یک کالا به تنهایی در یک کشور انجام شود. مثلا" ما خط تولید خمیر را داریم می توانیم این بخش را تقویت کنیم و ادامه مسیر را کارخانه دیگری انجام دهد و الی آخر.

برایتان آرزوی موفقیت دارم.انشاالله با این صنعت پاک علاوه بر حفظ محیط زیست شاهد اشتغالزایی در گیلان نیز باشیم.

من هم از شما متشکرم، انشاالله.