18 فروردین 95 - 21:01  | 2024 بازدید

گیلان فردا،ساناز فرزانه- به نظر شما گیلان فردا چه خواهد شد؟ آیا به معنی واقعی شاهد توسعه پایدار در استان خواهیم بود؟ و کلا چه چشم اندازی را باید برای فردای گیلان ترسیم کرد؟ آیا شاهد فردایی بهتر از امروز خواهیم بود؟ در اینکه گیلان ظرفیت های بسیاری دارد شکی نیست. ظرفیت هایی که اگر درست و اصولی استفاده شود قادر است یک کشور را راه ببرد. در واقع ما دارای شرایط ممتازی هستیم که در ادبیات رایج مرتبط تحت عنوان «هاب» از آن یاد می شود. برای اینکه هر چه بیشتر در این زمینه اطلاعات داشته باشیم نظر آقای نوروزی، معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان گیلان را جویا شدم. وی که فوق لیسانس برنامه ریزی سیستم های اقتصادی، کارشناس برنامه ریزی و توسعه اقتصادی و مدرس دانشگاه در علوم اقتصادی و برنامه ریزی است به ظرفیت های استان به طور خیلی گذرا اشاره می کند. به نظر شما خواننده عزیز با داشتن این همه ظرفیت و به قولی «هاب» بودن نباید شاهد گیلانی شکوفاتر باشیم؟

در ادامه با استناد به ظرفیت ها و توانمندی های زیرساختی، تجاری، ترانزیتی و لجستیکی استان، احکام پیشنهادی لازم جهت درج در برنامه ششم توسعه کشور و تصویب استان گیلان به عنوان برترین «هاب شمال کشور» به نظر شما عزیزان برسد:

اخیرا واژه «هاب» در مباحث کارشناسی زیاد شنیده می شود.لطفا در این مورد توضیح بفرمایید.

امروزه برخی از کشورها با بهره‌گیری از عواملی چون موقعیت جغرافیایی‌، زیرساخت‌های حمل و نقل و فراهم بودن فضای کسب و کار، به نقاط جذابی در شبکه‌های جهانی تجارت تبدیل می‌شوند که می‌توان آنها را محل تجمع فعالیت‌های تجاری جهانی اعم از خرید و فروش، حمل ونقل، توزیع و ... دانست. این مکان‌ها «هاب» نامیده می‌شوند.

پس این مکان ها باید دارای شاخص های خاصی هم باشند.

بله، همینطور است. وجود زیرساخت های لازم برای راه اندازی حمل و نقل چندوجهی، دسترسی به بازارهای مصرف منطقه ای، ملی، فراملی و حتی فرا قاره ای (در مسیر کریدورهای حمل و نقل)؛ وجود ظرفیت های حمل و نقل جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی؛ وجود مناطق ویژه و آزاد اقتصادی؛ استقرار در نواحی مرزی و همسایگی با کشورهای منطقه، نزدیکی و دسترسی آسان به مراکز و قطب های اقتصادی کشور، و مهمتر اینکه مقبولیت و پذیرش فرهنگی و تاریخی و اجتماعی، به عنوان شاخص بهبود فضای کسب و کار، در افکار عمومی منطقه متعامل و ... به درستی می توانند انتخاب یک شهر، ناحیه یا استان را جهت تبدیل به هاب تجاری، هاب لجستیکی، یا هاب ترانزیتی رهنمون سازد.

در گیلان این مقوله چه جایگاهی دارد؟

استان گیلان نیز به عنوان یکی از راهبردی‌ترین استان های شمال کشور و منطقه، از بسیاری ویژگی‌هایی مانند موقعیت و مزیت جغرافیایی که یک منطقه را به هاب تبدیل می‌کند، برخوردار است‌. از یک سو، گیلان در مسیر تجارت آسیا- اروپا قرار گرفته و از سوی دیگر، کریدورهای حمل و نقل بین المللی متعددی در مسیر شمالی- جنوبی و شرقی- غربی، یا از این استان عبور کرده و یا اینکه آثار و پیامدهای مثبت جانبی برآن دارند.

ظرفیت های گیلان در تبدیل به برترین هاب شمال کشور کدام است؟

            - برخورداری از موقعیت ممتاز جغرفیایی و قرار گرفتن در مسیر کریدور نوستراک و تراسیکا، و همجواری با کشورهای آسیای میانه از طریق خاکی و آبی

            - وجود تنها منطقه آزاد تجاری - صنعتی شمال کشور (بندرانزلی) ، بازارچه مرزی و منطقه ویژه اقتصادی در آستارا و لاهیجان

            - پیش بینی طرح احداث نمایشگاه دائمی عرضه خدمات و کالا و همچنین پروژه احداث پایانه صادراتی گل و گیاه

            - وجود دو گمرک در انزلی و آستارا و همچنین گمرک فرودگاه بین المللی سردار جنگل رشت

            - برخورداری از سیلوها، انبارها و سردخانه های مناسب

            - امکان دسترسی به بازار 300 میلیون نفری کشورهای آسیای میانه و قفقاز

            - همجواری با بنادرآستراخان، لاگان و ماخاچ قلعه(روسیه)، بنادر کراسنودسک و بکتاش (ترکمنستان)، بندر اکتائو (قزاقستان) و بندر باکو (آذربایجان)

            - وجود 5 نیروگاه برق لوشان، رشت و پره سر و نیروگاه آبی و بادی منجیل و شبکه‌های وسیع توزیع و انتقال برق در استان، بطوریکه استان گیلان با دارا بودن 4.5 درصد ظرفیت تولید برق کشور در مکان پنجم و بعنوان صادر‌کننده برق به سایر استان‌ها در مکان دوم بین 16 منطقه کشور قرار دارد

            - وجود خط لوله انتقال گاز 42 و 30 اینچی که تامین کننده مناسبی برای مصارف خانگی، صنعتی و تجاری استان می باشد.

            - مخازن ذخیره سوخت تا 200 میلیون لیتر، نفت سفید، بنزین و نفت گاز جهت سوخت رسانی به گیلان، اردبیل و غرب مازندران

در بخش حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی چه مزیت هایی در استان گیلان وجود دارد؟

             برخورداری از شبکه های وسیع حمل و نقل جاده ای درون استانی از جمله:

            - وجود بزرگراه قزوین- رشت (و طرح توسعه آن به آزاد راه) و ادامه آن به انزلی و آستارا جهت توسعه محورهای مواصلاتی به ترکیه و اروپا و همچنین جمهوری آذربایجان و قفقاز

            - طرح احداث راه آهن قزوین- رشت- بندرانزلی، به طول 205 کیلومتر  و با ظرفیت حمل بار سالانه 10 میلیون تن و مسافر 3.7 میلیون نفر، که قرار است فاز قزوین-رشت، تا سال 95 به بهره برداری برسد. همچنین درادامه این مسیر از طریق مرز آستارا به خط ریلی جمهوری آذربایجان متصل خواهد شد. لازم به ذکر است در توافق دوطرفه آذربایجان و ایران، هر یک متعهد شده اند، به ترتیب 8 و 2 کیلومتر حد فاصل بین وضع موجود تا مرز را ریل گذاری نمایند.(طرف آذری 8 و طرف ایرانی 2 کیلو متر)

            - وجود فرودگاه بین المللی سردار جنگل رشت با یک باند 45 متری به طول 2950 متر که با اجرای طرح توسعه فرودگاه، امکان فرود هواپیماهای پهن پیکر ایرباس نیز فراهم می شود.

            - امکانات بندری و کشتیرانی تجاری در منطقه انزلی، به طوریکه این بندر با ظرفیت پذیرش کالا به میزان 11 میلیون تن در سال و همچنین وجود تجهیزات مدرن بارگیری و تخلیه، انبارها و سیلو، بزرگ ترین بندر حاشیه دریای خزر و سومین بندر بزرگ ایران است. بندر انزلی یکی از بنادر مهم و فعال درحاشیه جنوبی دریای خزر  و مجهز به امکانات مدرن تخلیه و بارگیری است.

آیا بندر انزلی دارای ویژگی های فوق العاده شاخصی است؟

بله، از نظر مساحت محوطه ها با استحصال: 142 هکتار، مساحت انبارهای قابل بهره برداری: 35331 متر مربع، مساحت انبارهای در حال احداث: 48000 متر مربع، مساحت محوطه های بار انداز: 592300 متر مربع، مساحت انبارهای قابل ساخت: 22000 متر مربع، عمق پای اسکله ها: 6 متر، تعداد اسکله ها: 12 پست، طول اسکله ها: 1684 متر، همچنین واقع شدن بندر در محدوده منطقه آزاد، و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات ویژه برای صاحبان کالا، تجار و سرمایه گذاران، نزدیکی به فرودگاه بین المللی ( 35کیلومتر واقع شدن بندر در محدوده منطقه آزاد، و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات ویژه برای صاحبان کالا، تجار و سرمایه گذاران، نزدیکی به بزرگترین ذخایر نفت و گاز دریای خزر(حوزه نفتی میرزا کوچک خان) از جمله ویژگی های فوق العاده این بندر است.

استان گیلان به لحاظ ترانزیتی هم موقعیت ممتازی دارد.

دقیقا، چون بندر انزلی دروازه خروج کریدور شمال – جنوب از کشور، دروازه خروج کریدور تراسیکا از کشور، دروازه خروج خودروهای ترانزیت کشورهای آسیای میانه از مبدا بنادر شهید رجایی، شهید باهنر، بندرلنگه است و بندر انزلی دروازه ترانزیت پنبه کشورهای آسیای میانه، دروازه ترانزیت غلات آسیای میانه، دروازه ترانزیت سوخت کشورهای حوزه خزر و دروازه سوآپ سوخت کشورهای حوزه خزر هم به شمار می رود.

            بندر آستارا ویژگی ها و مزایایی دارد؟

وجود زیر ساخت و رو ساخت های بندری و دریایی، نزدیکی با استان های اردبیل, آذربایجان شرقی و غربی و استان زنجان میتواند یک مرکز توزیع مناسب جهت کالاهای وارداتی باشد، ارتباط خشکی این بندر از طریق راه، راه آهن و خطوط  لوله که در آینده  به منظور انتقال فرآورده های نفتی احداث خواهد شد.وجود مزیت نسبی جهت  مشارکت بخش خصوصی در عرصه تجارت و بازرگانی فی مابین کشورهای حاشیه شمالی دریای خزر، امکان رونق فعالیت های  ترانزیتی در زمینه مواد سوختی با توجه به وجود ذخایر نفتی موجود در حوزه دریای خزر، ایجاد شبکه جدید حمل و نقل  بین المللی  و ترانزیت کالا، ایجاد زنجیره جدید لجستیکی در شبکه حمل ونقل، کاهش قیمت تمام شده کالا با توجه به کوتاهی مسافت دریایی و زمینی.

احداث بندر کاسپین در چه وضعیتی است؟

            طرح احداث بندر عظیم و مدرن ازنسل سوم بنادر، بنام بندر کاسپین در محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی با ظرفیت 20 میلیون تن در سال خود یک ظرفیت مهم و جدید است. البته فاز نخست این بندر با ظرفیت 3 میلیون تن کالا در سال و 2 پست اسکله، تا سال 95 به بهره برداری می رسد. همچنین کلیه موج شکن های لازم هم احداث شده است.

جمهوری آذربایجان در این مراودات چه نقشی دارد؟

            احداث پل کامیونروی جدید در مجاورت پل فعلی آستارا با عنایت به توافقات به عمل آمده بین ایران و جمهوری آذربایجان اتفاق افتاده و همچنین احداث پل راه آهن و سواره رو در مجاورت میل مرزی 142 آستارا با توافقات به عمل آمده بین ایران و جمهوری آذربایجان است.

            وجود پایانه مرزی جاده ای در شهر آستارا جهت صادرات و واردات و ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه از طریق جمهوری آذربایجان, چهار پایانه عمومی بار و 9 پایانه عمومی مسافر از دیگر ظرفیت هی این بندر است، به طوریکه مرز آستارا به لحاظ صادرات و واردات کالا در بین مرزهای جاده ای کشور جزو مرزهای فعال و پر تردد بوده و همواره مقام دوم یا سوم را در بین 24 مرز جاده ای فعال داشته است.

            وجود محور های مواصلاتی دیرینه جاده ای، دریایی، و در حال ارتقاء به مسیر ریلی، با توجه به چشم انداز روشن پیوستن جمهوری آذربایجان به اتحادیه اروپا و کسب مقام اول در تجارت چمدانی بین استان های کشور از دیگر ظرفیت های استان گیلان است.

حالا که به این همه مزیت در گیلان اشاره کردید لطفا بفرمایید در برنامه ششم توسعه برای تبدیل استان گیلان به بهترین هاب کشور چه تدابیری اندیشیده شده و چه پیشنهاداتی مطرح است؟

احکام پیشنهادی لایحه برنامه ششم توسعه کشور در خصوص تبدیل استان گیلان به برترین هاب شمال کشور در اسناد راهبردی و یا در برنامه اجرایی وزارتخانه به عنوان حلقه پیشبرنده  ارایه شده که با توجه به ماده و تبصره مرتبط به صورت تیتروار می توان این طور عنوان کرد:

• دولت موظف است، به منظور اعمال مدیریت یکپارچه و هماهنگ با محوریت استانی واحد، و هم افزایی در عرصه تعاملات خارجی بین استان های کشور، «نظام مدیریت یکپارچه توسعه روابط با کشورهای همجوار و غیر همجوار هدف» را تدوین و اجرا نماید.

-           تبصره 1: وزارت کشور موظف است با توجه به معیارهایی نظیر اهمیت و وزن مبادی ورودی و خروجی با کشورهای همجوار، قدمت و قرابت تاریخی مراودات و تعاملات خارجی، استقرار و حضور کنسولگری ها، مقبولیت و پذیرش از طرف مقاصد هدف خارجی، وجود محورهای مواصلاتی و ارتباطی گسترده و حمل ونقل چند وجهی و ...، استان های معین متعامل با مقاصد و کشورهای هدف را مشخص و به تصویب هیات وزیران برساند.

-           تبصره 2: به منظور طراحی ساختار و تدوین برنامه عملیاتی، آیین نامه اجرایی این ماده، توسط وزارت کشور، ظرف مدت 6 ماه از تاریخ تصویب قانون برنامه، با همکاری وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و امورخارجه و همچنین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران برسد.

-           تبصره 3: به منظور هماهنگی بین استان های متعامل با مقاصد و کشورهای هدف واحد، و اجرایی نمودن برنامه های مشترک در نظام مدیریت یکپارچه، «کارگروه مشترک توسعه روابط خارجی بین استان های متعامل» تشکیل می گردد. وزارت کشور موظف است دستورالعمل تشکیل این کارگروه را در آیین نامه موضوع تبصره 2 ماده جاری، لحاظ نماید.

به منظور استفاده از ظرفیت های تجاری، ترانزیتی و حمل و نقل استان گیلان، با توجه به برخورداری استان از مزیت های کریدورهای حمل و نقل بین المللی، بنادر مترقی و در حال توسعه، سیلوها و سردخانه های متعدد، خطوط مواصلاتی ریلی، جاده ای، دریایی و هوایی، نزدیکی به قطب های اقتصادی داخلی و خارجی، وجود مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، و ...، این استان، به عنوان بزرگترین هاب تجاری، لجستیکی و ترانزیتی شمال کشور معرفی و تعیین میشود.

-           تبصره 1: دولت موظف است با مشارکت سرمایه گذاران خصوصی، زیرساخت های تکمیلی و فعالیت های مولد مرتبط با توسعه هاب تجاری، لجستیکی و ترانزیتی استان را ایجاد و به بهره برداری برساند.

-           تبصره 2: آیین نامه اجرایی این ماده ظرف مدت 3 ماه، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، با همکاری وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور خارجه، دبیرخانه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات دولت می رسد.

-           تبصره 3: در آیین نامه موضوع تبصره 2، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است آمایش لجستیکی استان را تهیه نماید، به گونه ای که محور رشت-انزلی به عنوان هاب تجاری، شهرستان بندر انزلی، به عنوان هاب لجستیکی، و محور سراوان-آستارا بعنوان هاب ترانزیتی، مد نظر قرار گیرد.

به منظور تامین و انبارش مواد اولیه، کالاهای واسطه و نهایی، ایجاد و توسعه خدمات ارزش افزوده، و توسعه مبادلات تجاری در گستره ملی و فراملی، پارک های لجستیکی دارای زیرساخت های لازم در استان های هدف، با توجه به معیارهایی نظیر؛ موقعیت ژئوپلتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک استان، برخورداری از شبکه های وسیع حمل و نقل ریلی، جاده های هوایی و دریایی، به صورت ترکیبی و چند وجهی، وجود مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، برخورداری از پست های اسکله، باراندازها و انبارها و سیلوهای گسترده و مدرن، و همچنین برخورداری از ظرفیت لجستیکی سوخت و انرژی های مورد نیاز، ایجاد و به بهره برداری می رسد.

-           تبصره : آیین نامه اجرایی تشکیل پارک های لجستیکی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، و با همکاری وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، دبیرخانه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد.

به منظور ایجاد تسهیلات و شرایط لازم در راستای گسترش زیر ساخت های بندری و توسعه حمل و نقل دریایی کشور، دولت موظف است، بستر و زمینه های لازم جهت احداث بنادر خصوصی در سواحل شمالی و جنوبی کشور، توسط سرمایه گذاران کشورهای همجوار و دارای مرز آبی را فراهم سازد، به گونه ای که در مقابل این امکان نیز، برای سرمایه گذاران داخلی، جهت ساخت بنادر خصوصی در سواحل کشورهای همجوار فراهم گردد.

-           تبصره : آیین نامه اجرایی این ماده توسط وزارت راه و شهرسازی، با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت خارجه، وزارت کشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه و بتصویب هیات دولت می رسد.

به منظور تولید، تامین، ذخیره سازی و توزیع سوخت و حامل های انرژی در گستره ملی و علی الخصوص فراملی، دولت موظف است هاب لجستیکی انرژی با زیرساخت های لازم در استان ها را با در نظر گرفتن معیارهایی نظیر پدافند غیر عامل، دسترسی به ظرفیت های بالفعل و بالقوه تولید و ذخیره سازی سوخت و حامل های انرژی، وجود زیرساخت ها و شبکه های مناسب جهت حمل و نقل و انتقال، وجود سایت های پشتیبان و لجستیکی، برخوردار از مرزهای مشترک آبی، خاکی، و با مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی، ایجاد و به بهره برداری برساند.

-           تبصره : آیین نامه ایجاد هاب های لجستیکی انرژی ظرف مدت 6 ماه از تاریخ تصویب قانون برنامه، توسط وزارت نفت، با همکاری وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت راه و شهرسازی، وزارت خارجه، وزارت کشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه و به تصویب هیات دولت می رسد.