24 آذر 94 - 21:09  | 1661 بازدید

ماهنامه گیلان فردا- سلسله نشست های تخصصی توسعه به منظور ترویج فرهنگ توسعه با محوریت بهبود نقش و جایگاه استان در توسعه ملی و آشنایی مدیران دستگاه های اجرایی با مباحث علمی و اجرایی مطرح در سطح ملی و اخذ نظرات کارشناسی صاحبنظران در تدوین برنامه ششم توسعه به همت دکتر کیوان محمدی، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان پایان هر ماه در این سازمان برگزار می شود. گزیده هایی از مباحث چهار نشست تخصصی توسعه (در رشت) را که علاوه بر حضور معاونین، مدیران کل و کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مدیران و کارشناسان سایر دستگاه های علمی، اجرایی و فرمانداران نیز در آن شرکت داشته اند در ادامه می خوانید:

خواستن همراه با دانایی توانستن است

دکتر محمّدی، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان با تاکید بر اینکه «از قدیم گفته اند خواستن توانستن است» اعتقاد دارد امروزه «خواستن همراه با دانایی توانستن است».

وی می گوید: گاهی اوقات فکر می کنیم اموری توسعه است که در واقع نیست. بنابراین لازم است کار کارشناسی دقیق و علمی بر مبنای دانایی محوری صورت گیرد. و هدفی که برای سازمان در نظر گرفته شده، توسعه است. متاسفانه وقتی در جامعه ما در مورد توسعه صحبت می شود، برداشت فقط اقتصادی است در حالی که توسعه تمام ابعاد زندگی انسان ها را در بر می گیرد. در حقیقت توسعه مهمترین بخش و هدف سازمان است. فرهنگ توسعه هنوز در جامعه ما عمومیت پیدا نکرده است. در سطوح بالا برنامه ریزی می شود ولی وقتی به سطوح پایین تر می رسد متاسفانه مغفول می ماند.بنابراین هدف ما این است که فرهنگ توسعه را عمومیت بدهیم و برداشت واحد داشته باشیم. هر یک از ما اگر یک تلقی از توسعه داشته باشیم در جلسات هم اندیشی می توانیم به وجه مشترک برسیم.

• نشست اول با موضوع «اقتصاد مقاومتی و جایگاه آن در برنامه ششم توسعه »

دکتر داوود دانش جعفری، وزیر اسبق اقتصاد و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و استاد دانشگاه علامه طباطبایی:

- اقتصاد مقاومتی به معنی انعطاف‌پذیری اقتصادی است، یعنی اقتصاد از خودش انعطاف نشان دهد و با فشارهای ناگهانی (مانند سیاست‌های داخلی و یا غرض‌ورزی‌های کشورهای خارجی مانند تحریم) تنظیم شود. در واقع استعداد بازیابی و برگشت به وضع اولیه پس از مواجهه با تکان ناگهانی در اقتصاد مقاومتی خلاصه می‌شود. چون اگر پدیده‌ای می‌خواهد در برابر مقوله‌ای مقاومت کند، باید در برابر تهدیدها قوی شده باشد.

- حدود ۶۵ درصد درآمد دولت ایران وابسته به نفت است. در واقع درآمدهای نفتی یک درآمد مطمئن و پایدار نیست، چون قیمت آن را ما تعیین نمی‌کنیم. کاهش آسیب‌پذیری ناشی از نوسانات قیمت نفت از اولویت های اقتصاد مقاومتی است.

- مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم(مالیات بر مصرف و مالیات بر واردات) منشاء بودجه دولت‌هاست، حتی مالیات بر مصرف بیش از نیمی از درآمد برخی از دولت‌ها را تامین می‌کند. اگر درآمدهای مالیاتی دولت افزایش یابد، نیازی به افزایش قیمت ارز نیست و اقتصاد آسیب نمی‌بیند. و افزایش تولید، راهکار افزایش درآمد مالیاتی است.

- رشد پویا، بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله با رویکرد جهادی، انعطاف‌پذیر، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا، پیشرو و برون‌گرا از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بوده و اقتصاد مقاومتی یک رویکرد بلندمدت است و فقط به زمان تحریم ارتباط ندارد. چون اقتصاد ایران باید با ثبات شود تا روی یک زمین مستحکم حرکت کنیم، و دولت باید در برنامه ششم تدابیری اتخاد کند تا به رشد اقتصادی هشت درصدی برسیم.

• نشست دوم با موضوع «رقابت پذیری منطقه ای، کلید اقتصاد مقاومتی»

دکتر حجت اله میرزایی، پژوهشگر اقتصاد منطقه ای و استاد دانشگاه علامه طباطبایی:

- مهمترین مشخصه ی کشورهای توسعه یافته مقاومت پذیری یا تاب آوری است. یعنی اینکه در مقابل حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و یا شوک های خارجی مانند تشنج در منطقه مقاوم باشند.

- ما در کشوری زندگی می کنیم که از حدود ۵۰ نوع بلایای طبیعی ۳۷ مورد آن اتفاق می افتد. بنابراین در کشوری که با بلایای طبیعی مواجه است و یا جنگ ها و خشونت های منطقه ای یا عوامل جهانی مانند قیمت نفت روی اقتصاد آن تأثیرگذار هستند، آماده شدن برای کاهش آسیب های ناشی از آنها و مقاوم ساختن اقتصاد بسیار ضروری است.

- ایجاد فرصت های جدید در زمینه فناوری یکی از عواملی است که می تواند به مقاوم سازی اقتصاد کمک کند.

- مناطق مختلف ایران دارای توسعه به شدت نامتوازن هستند. برای مثال در شاخص توسعه انسانی، تهران در بالاترین و سیستان و بلوچستان در پایین ترین سطح قرار دارند. و فاصله بین سیستان بلوچستان و تهران مشابه فاصله غنا در آفریقا و کره جنوبی در آسیا است.در سایر شاخص های توسعه نیز همینطور است.

- پیامد این موضوع، نامتوازن بودن درآمد سرانه و فرصت اشتغال و تهی شدن بعضی مناطق از سرمایه های اقتصادی و انسانی است.

- ممکن است گیلان در سال های آینده شاهد بمب بزرگ جمعیتی از فلات مرکزی باشد.

- استان گیلان بیش از ۳ درصد جمعیت کشور را داراست اما سطح بهره وری شهروندان گیلان کم است. البته این نشانه کم کاری گیلانیان و یا اختصاص کمتر بودجه نیست بلکه باید پرسید بودجه استان کجا مصرف شده است؟ از طرف دیگر کارکرد مکمل های تاثیرگذار بر این موضوع نظیر آموزش مناسب نبوده است.

- گیلان در شاخص توسعه کسب و کار در جایگاه دوم قرار دارد و از شرایط مناسبی برخوردار است.

- اینکه در استانی افراد بیشتری در صف پوشش کمیته امداد باشند و یا خروج جمعیت و انتقال منابع ملی آنها در حال افزایش باشد، نشان می دهد که آن استان در سطح توسعه درست عمل نکرده است.

- در مسیر توسعه زیربنای همه ی سرمایه ها «سرمایه اجتماعی» است و استان ها به نسبت اینکه سرمایه اجتماعی بیشتری داشته باشند می توانند سرمایه اقتصادی و انسانی بیشتری را هم جذب کنند.

• سومین نشست با موضوع «تحولات نظریه های منطقه ای، نظام حسابداری و کاربردهای آن»

دکترعلی اصغر بانویی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی:

- چرا بعضی از کشورها پیشرفت کرده و ثروتمند هستند و بعضی نه؟ جدیدترین نظریه ای که در ایران هم خیلی سروصدا کرد این بود که می گفت: «همه عوامل را بگذاریم کنار، تفاوت در ناکارآمدی نهادهاست.» (به عنوان مثال کره شمالی و کره جنوبی)

- نیاز است که ما در کشور و استان توجه ویژه ای به اقتصاد منطقه ای داشته باشیم و این موضوع با سابقه 65 سال مطرح است.

- اقتصاد منطقه ای مانند برنامه ریزی و توسعه اقتصادی، شاخه نسبتا جدید از علم اقتصاد تحت عنوان علم منطقه ای است که از دهه 1950 وارد عرصه اقتصاد شده است.

- پنج مولفه این اقتصاد عبارتند از: اقتصاد بی‌وزن یا چابک، اقتصاد خدمات‌محور، اقتصاد دانایی‌محور یا دانش‌محور همراه با سازوکار بازار، توجه به تجارت بین مناطق و مبادلات تجاری این مناطق با دنیای خارج از جمله ارکان اصلی نظریه‌های این اقتصاد را تشکیل می‌دهند. ولی تاثیر تجاری بر رشد اقتصادی و اثرات آن در منابع طبیعی و محیط زیست مسئله ای است که نظریه های فوق از آن غافل شده اند.

- احیای نظریه های مزیت نسبی اصلاح شده در قرن بیست و یک تلاش می کند نارسایی های نظریه های پیشین را برطرف کند. با توجه به اهمیت مزیت رقابتی می طلبد سیاستگذاران و برنامه ریزان منطقه ای و از جمله سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور جهانی فکر کنند ولی محلی عمل کنند.

- سند توسعه ملی استان ها تعیین کننده اهداف بلند مدت یک استان است. از 31 استان، 11 استان مشخص کردند که در آینده اولویت را به کشاورزی می دهند که گیلان یکی از آنهاست. 13 استان هم صنعت و صنایع وابسته به کشاورزی را محور توسعه قرار داده اند و فقط دو استان تهران و سیستان و بلوچستان برمبنای خدمات، توسعه را پیش گرفته اند.

- آمایش سرزمین تلفیقی از سه علم اقتصاد، جغرافیا و جامعه شناسی با هدف ایجاد تعادل فضایی بین سه عنصر انسان، فضا و فعالیت های اقتصادی در پهنه سرزمین است که در چهار استان انجام شده و خوشحال هستم که گیلان یکی از آنهاست.

• چهارمین نشست با موضوع « برنامه ششم، مبانی و فرآیندها»

مهندس حسین آرامی، مشاور معاونت هماهنگی و برنامه و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در رشت:

- سیاست های کلی برنامه ششم در نهم تیر ماه 1394 ابلاغ شد و از آن پس تدوین آن به صورت جدی آغاز شد که براساس آخرین تصمیم رئیس جمهور محترم و دولت، همزمان با لایحه بودجه تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد.

- رویکرد برنامه ششم نگاه جامع نگر با تاکید بر موضوعات خاص است.

- این موضوعات خاص سه مبنا و خاستگاه دارند که خاستگاه اول مربوط به جنبه های بحرانی مانند خشکسالی، تالاب ها، ریزگردها و امثالهم است تا از وقوع عواقب بعدی جلوگیری شود.

- خاستگاه دوم موضوعات بخشی و فرا بخشی که موثر و جریان ساز در توسعه اقتصادی کشور هستند مانند صنایع و معادن، گردشگری و... و خاستگاه سوم مربوط به موضوعات مکان محور است.

- در حال حاضر بهترین الگو برای تنظیم برنامه ششم، سند چشم انداز است که رسمی، موجود و تکلیف آور است و به عنوان سند بالا دست برای تدوین برنامه و سیاستهای کلی موثر خواهد بود.

- همه سیاست های ابلاغی توسط مقام معظم رهبری از جمله سیاست های جمعیتی قطعاً در برنامه ششم لحاظ خواهد شد.

- آسیب‌شناسی برنامه‌های گذشته در اجرای برنامه‌ها حائز اهمیت است. لذا آشنایی با مبانی و فرآیند تدوین سندی که در سرنوشت پنج سال آینده توسعه کشور موثر است می‌تواند به تقارن اطلاعاتی دست‌اندرکاران تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در نظام مدیریت توسعه کشور کمک کند.

- نبود استنباط مشترک در سطح مفاهیم توسعه، نبود نظام آماری قابل اطمینان و اثربخش، نبود ساختار سیاسی و اجتماعی اصلاح شده حاکم بر برنامه‌ها و نبود انطباق و انسجام قوانین و مقررات حاکم بر برنامه‌ها از شرایط محیطی حاکم بر برنامه‌های توسعه قبلی بوده است