10 شهریور 01 - 00:06  | 457 بازدید

شهلا ابراهیم زاده اصلی-یک سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم گذشته است. بررسی عملکرد دولت طی این مدت در بخش های مختلف می تواند وضعیت جامعه را در حوزه های مختلف نشان دهد تا نقاط ضعف برطرف و در راستای بهبود فرآیندها گام برداشته شود.

به مناسبت فرا رسیدن هفته دولت و ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان رجایی و باهنر، با آقای وحید طیفوری، معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان در خصوص عملکرد یکساله این معاونت گفت و گو کرده ایم.

با یادآوری این نکته که معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان در سال گذشته با کسب رتبه برتر در کشور و همچنین کسب لوح تقدیر کشوری کارشناسان معاونت، توانست نقش مؤثر در پیشبرد اهداف نظام آماری کشور داشته باشد، متن گفت و گو در ادامه به نظرتان می رسد.

***

- با توجه به اینکه حساب های منطقه ای از سه روش یعنی روش هزینه، روش تولید و روش درآمد بدست می‌آید لطفا بفرمایید در این بخش، در معاونت آمار سازمان چه اقداماتی شده و تحلیل شما از نتایج بدست آمده از مجموع ارزش افزوده فعالیت‌های اقتصادی واحدهای تولیدی استان در این بازه زمانی چیست؟

در این بخش 120 گزارش حساب‎های منطقه‎ای استان مورد نیاز مرکز آمارایران در سال 1400 تهیه شده، همچنین12 گزارش نیز از120 فایل گزارش حساب‎های منطقه‎ای مورد نیاز مرکز آمارایران در سال 1401داشته ایم.

البته برای نخستین بار در کشور و در راستای رفع نیاز برنامه ریزان منطقه ای، سری زمانی 1399-1395 حساب تولید شهرستان‌ها با همکاری مرکز آمار ایران تهیه و منتشر شده است. به بیان دیگر 905 شاخص‎ جهت تهیه حساب‎ اقتصادی شهرستان مورد نیاز مرکز آمارایران در سال 1400 و همچنین در این حوزه 12 گزارش ماهانه شاخص قیمت و تورم کشور و استان نیز تهیه شده است.

براساس آخرین نتایج حساب تولید، در سال 1399 حوزه حساب های منطقه ای در گیلان نشان می دهد که ارزش اﻓﺰوده ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺘﺎن  ﮔﯿﻼن  ١٤٧ﻫﺰار ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ رﻗﻢ ﮔﻮﯾﺎی اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﺎن در اﯾﻦ ﺳﺎل ﺳﻬﻢ ٢٫١ درﺻﺪی از ارزش اﻓﺰوده ﮐﺸﻮر را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده و از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ در رﺗﺒﻪ ﯾﺎزدﻫﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ارزش اﻓﺰوده اﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺴﺘﺎده اﺳﺖ و اﯾﻦ رﺗﺒﻪ در ﺑﺎزه پنج ﺳﺎﻟﻪ 99-1395 ﺗﻘﺮﯾﺒﺎﹰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ.

سرانه ارزش افزوده استان در سال 1399 به قیمت ثابت بالغ بر 57 میلیون ریال بوده که در مقایسه با متوسط کشوری 84 میلیون ریال، حدود 2.7 میلیون ریال کمتر بوده و در جایگاه هفدهم دربین سایر استان‌ها قرار دارد.

در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ  ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﺺ ارزش اﻓﺰوده ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎلﻫﺎی 99-1395 ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن رﺷﺖ ﺑﺎ ﺣﺪود ٤٠ درﺻﺪ ﺳﻬﻢ ارزش اﻓﺰوده در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎی اﺳﺘﺎن، ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺳﻬﻢ ارزش اﻓﺰوده ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺮار دارد به طوری که در ﺳﺎل  ١٣٩٩ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎی رﺷﺖ، ﻻﻫﯿﺠﺎن و ﺑﻨﺪراﻧﺰﻟﯽ  ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ٤٢٫١، ٧٫١ و٦٫٩ درﺻﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺳﻬﻢ از ارزش اﻓﺰوده اﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده‌اﻧﺪ؛ ﺑﻪ  ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ در اﯾﻦ ﺳﺎل اﯾﻦ ﺳﻪ  ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﯿﺶ از ٥٦ درﺻﺪ از ارزش اﻓﺰوده اﺳﺘﺎن را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. از ﺳﻮی دﯾﮕر ﺷﻬﺮﺳﺘﺎنﻫﺎی اﻣﻠﺶ، ﻣﺎﺳﺎل و ﺳﯿﺎﻫﮑﻞ  ﺑﺎ  ١٫٥،  ١٫٨و ١٫٩ درﺻﺪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﻬﻢ از  ارزش اﻓﺰوده اﺳﺘﺎن را داﺷﺘﻪاﻧﺪ.

-با توجه به اینکه اصلاح و بهنگام رسانی نقشه های شهری و روستایی در حوزه نقشه و اطلاعات مکانی، یکی از فعالیت های این بخش است، آیا این کار همچنان به روش های سنتی انجام می شود یا شیوه های نوینی برای این کار تعریف شده؟ معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان در این بخش طی مرداد 1400 تا مرداد 1401 چه اقداماتی داشته است؟

با توجه به پیشرفت فناوری در حوزه اطلاعات مکانی تبعا فعالیت های مرتبط با نقشه و اطلاعات مکانی نیز در استان با به کارگیری شیوه ها و ابزارهای مدرن در دست انجام است. استفاده از  gpsو دوربین های پیشرفته، استفاده از سیستم های تعیین موقعیت ماهواره ای جهانی و منطقه ایGNSS ، نرم افزارهای پیشرفته، استقرار و به کارگیری سرویس های اطلاعات مکانی در قالب پرتال ملی و استانی SDI (زیر ساخت داده مکانی ) و ... بیانگراستفاده  از روش های مدرن در حوزه نقشه و اطلاعات مکانی این معاونت است.

در بازه زمانی فوق بهنگام رسانی فایل جغرافیایی استان و بررسی و رفع مغایرت فهرست نقاط روستایی وزارت کشور با فایل جغرافیایی مرکز آمار ایران، همچنین تکمیل و ارسال فرم های امکان سنجی و نیازسنجی وضع موجود دستگاه اجرایی استان به سازمان نقشه برداری کشوردر راستای مشارکت درتوسعه زیرساخت داده های مکانی ملی از اقدامات این بخش بوده است. به عنوان مثال اصلاح و بهنگام رسانی نقشه های شهری و روستایی  10500هکتار معادل 15 شهر و یا بهنگام رسانی فایل جغرافیایی 2910 آبادی استان.

مشارکت سه دستگاه اجرایی استان در به اشتراک گذاری برخی از داده ها، تهیه مدل داده زیرساخت داده مکانی استان براساس فهرست داده مکانی ارائه شده توسط سازمان و تحلیل فرم ها و پرسشنامه های تکمیل شده و مشارکت در مطالعات و اجرای پروژه همسان رقومی،

هماهنگی با دستگاه های اجرایی استان در خصوص اخذ و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در تهیه گزارش های: میزان پیشرفت نقشه های کاداستر اراضی کشاورزی در استان، وضعیت نقشه های مناطق شهری شامل مساحت، جمعیت، مقیاس نقشه و تاریخ آخرین به روز رسانی نقشه ها، پروژه های نقشه و اطلاعات مکانی استان شامل نام پروژه، کارفرما، مجری، مقیاس، هزینه، دستگاه نظارت، احصاء نیاز نقشه و اطلاعات مکانی دستگاه های اجرایی استان، آمار کاربران نقشه و اطلاعات مکانی در استان شامل مشخصات کاربران و اطلاعات مورد نیاز، وضعیت بخش خصوصی و آموزش عالی فعال در حوزه نقشه و اطلاعات مکانی و تهیه گزارش های مذکور، همچنین ارائه برنامه پیشنهادی به روز رسانی نقشه و اطلاعات مکانی برای سال های 1400 لغایت 1405 نیز در این معاونت انجام شده است.

البته بازدید و نگهداری از ایستگاه های پایش تراز دریا در شهرهای بندرانزلی و آستارا، بازنگری و تعیین موقعیت اولیه نقاط  شبکه ترازیابی استان گیلان و ارسال گزارش و مستندات آن به سازمان نقشه برداری کشور و آماده سازی و تهیه نقشه های مورد نیاز طرح های مختلف آماری و همچنین دستگاه های اجرایی استان، تشکیل جلسات گروه کاری کاربران نقشه و اطلاعات مکانی و پایش مصوبات جلسات تا اجرای کامل و تکمیل فرم های عملکرد ماهیانه و گزارشات فصلی و نظر سنجی ها نیز از مرداد سال 1400 تا مرداد 1401 انجام شده است.

-در صحبت هایتان به تهیه و تدوین 21 عنوان گزارش تحلیل آماری موردی اشاره داشتید. لطفا بفرمایید این گزارش ها در چه حوزه ای بوده و در این تحلیل ها چه نوع شاخص هایی به کار می رود؟ یکی دو نمونه از برجسته ترین تحلیل ها در این بخش را بفرمایید.

یکی از موضوعات پایه ای  که معاونت آمار و اطلاعات به آن توجه کرده است تحلیل نتایج طرح های آماری است. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که اولا در تحلیل نتایج، اهم موضوعات کلیدی و مهم استان در حوزه مربوط شناسایی و بلافاصله در اختیار مدیران ارشد و تصمیم گیران قرار می‌گیرد. همچنین برخی از این گزارش ها جهت استفاده عموم کاربران در سایت سازمان در دسترس عمومی قرار گرفته و نیاز محققان و استفاده کنندگان را برطرف می نماید. از طرفی دیگر تحلیل نتایج توسط متخصصان آماری این معاونت موجب می شود تا از بروز تفسیر نادرست اطلاعات جلوگیری شده و از طرفی موجب اشاعه فرهنگ آماری گردد.

به عنوان مثال در اخرین گزارش تحلیلی بررسی تورم در تیر ماه ضمن ارایه دقیق اطلاعات و تفسیر درست از شاخص های ارایه شده مشاهده می شود که  شاخص قیمت ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت مصرفی  ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎی  ﮐﺸﻮر در  ﺗﯿﺮ ﻣﺎ ه  ﺳــــــﺎل ١٤٠١ ﺑﺮاﺑﺮ  ٥٠٤٫٣ واﺣﺪ  و  در اﺳﺘﺎن ﺑﺮاﺑﺮ٤٧٤٫٤ واﺣﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد؛  ﻣﻘﺪار ﺷــــﺎﺧﺺ اﺳﺘـــــــﺎن ﺣﺪود ٢٩٫٩ واﺣﺪ،  ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﮐﻞ ﮐﺸﻮر می باشد.  از سوی دیگر با توﺟﻪ ﺑﻪ  اﯾﻦﮐﻪ  ﻧﺮخ ﺗﻮرم  ﺗﯿﺮ ﻣﺎه، ﻣﯿﺰان ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺎﺧﺺ ﻗﯿﻤﺖ ﻃﯽ ١٢  ﻣﺎﻫﻪ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺎه  را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ؛  ﻟﺬا  ﻧﺮخ ﺗﻮرم  ﺗﯿﺮﻣﺎ ه ﺳﺎل ﺟﺎری در ﮐﺸﻮر ﻣﻌﺎدل  ٤٠٫٥ درﺻﺪ  و  اﺳﺘﺎن  ﻣﻌﺎدل  ٤١٫٥ درﺻﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﮐﺸﻮر  ﺣﺪود ١ درﺻﺪ  ﺑﯿﺸﺘﺮ  ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

یا براساس نتایج طرح نیروی کار بهار 1401 نرخ مشارکت اقتصادی برابر 46.2 درصد بوده که نسبت به بهار 1400 حدود 6/0 درصد کاهش داشته و از سوی دیگر نرخ بیکاری از 7.5 درصد در بهار 1400 به 7 درصد دربهار 1401 کاهش داشته است.

-به نظر می رسد مسئولیت جمع‌آوری آمارهای ثبتی مربوط به سازمان‌های اداری استان در چارچوب نظام آمارهای ثبتی کشور، نظارت بر آمارهای ثبتی تولید شده، جمع‌آوری و تدوین نیازهای اطلاعاتی پایگاه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان و انتشار سالنامه ‌آماری استان و سایر نشریات تخصصی در قالب ضوابط، تعاریف و مفاهیم استاندارد شده مرکز آمار ایران از دیگر وظایف این معاونت باشد. نقش ارایه این نوع آمارها را در فرهنگ آماری افکار عمومی چگونه ارزیابی می کنید و طی سال اخیر چه اقداماتی در این حوزه انجام داده اید؟

بله، تهیه آمارهای ثبتی، فرابری و پردازش از جمله وظایف این معاونت است. قطعا ارایه این نوع از آمار در ارایه آمارهای دستگاهای اجرایی به صورت یکپارچه و با استاندارد یکسان برای دوره های زمانی و طبقه بندی شهرستانی معین می تواند ضمن اغنای نیاز کابران آمارهای رسمی در ارتقای فرهنگ آماری عموم مردم تاثیر مثبت داشته باشد. خوشبختانه در حوزه آمارهای ثبتی اقدامات قابل ملاحظه ای در حال شکل گیری است به نحوی که مدرن سازی روش های آماری از این منظر در قالب اجرای سرشماری به صورت ثبتی مبنا به عنوان بزرگترین فعالیت آماری کشور در حال شکل گیری است. به عبارتی به حول و قوه الهی مقرر شده تا سرشماری عمومی نفوس و مسکن  1405 با بهره‌گیری از روش ثبت های اداری و به صورت ثبتی مبنا اجرا شود که می تواند ضمن ایجاد تحول بزرگ در شیوه اجرای کار در افزایش سرعت و دقت نتایج و کاهش قابل توجه هزینه ها و تولید اطلاعات نقش موثر و مهمی داشته باشد.

در مورد بخش دوم سوالتان نیز تیتروار برخی از اقدامات این حوزه را یادآوری می کنم.

تهیه و تدوین سالنامه آماری 1399، تهیه و تدوین آمارنامه استان 1399، تهیه گزیده شاخص‌ها و نماگرهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان 1399 ، دبیری کمیته جمعیت استان گیلان، بارگزاری فایل‌های جداول سالنامه آماری استان 1398 در سامانه آمار و اطلاعات، بارگزاری فایل‌های جداول آمارنامه استان 1398 در سامانه آمار و اطلاعات، بارگزاری فایل‌های شاخص‌ها و نماگرهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان 1398 در سامانه آمار و اطلاعات، بارگزاری گزارش‌های تهیه شده توسط همکاران معاونت و نتایج منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در سامانه آمار و اطلاعات، پاسخگویی به مکاتبات اداری و مشاوره به کاربران، بروزرسانی گزارش نتایج طرح نیروی کار در ساوانا، ایجاد لینک آمار دستگاه‌های اجرایی استان در ساوانا، بهنگام‌سازی جداول سری زمانی بر اساس ساختار جدید در سامانه ساوانا (160 جدول آماری) ، ساخت جداول سالنامه آماری 1400 در سامانه ساوانا و ارجاع به دستگاه‌ها جهت تدوین سالنامه آماری1400، همچنین ساخت جداول آمارنامه 1400  در سامانه ساوانا و ارجاع به دستگاه‌ها جهت تدوین آمارنامه1400، ساخت جداول گزیده شاخص‌ها و نماگرهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان 1400 در سامانه ساوانا و ارجاع به دستگاه‌ها بخشی دیگر از فعالیت های این حوزه بوده است.

-آیا عموم مردم و مخاطبان برای مشاهده اطلاعات ثبتی و یا تحلیل ها می توانند به سامانه ساوانا دسترسی داشته باشند؟

طی چند سال گذشته یکی از اولویت های معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان تکیه بر روش جمع آوری الکترونیک اطلاعات آماری و انتشار و دسترسی الکترونیکی سریع کاربران به آخرین اطلاعات آماری، دسترسی به آرشیو اطلاعات آماری، گزارش های آماری و دیگر موضوعات تخصصی بود. بنابراین با بهره گیری از سامانه ساوانا نسبت به جمع آوری الکترونیکی اطلاعات دستگاه های اجرایی و اعتبار سنجی و بررسی فنی اقدام شد. این سامانه صرفا در دسترس کاربران خاص دستگاه های اجرایی با دسترسی معین و مشخص است. اما خروجی اطلاعات سطح بندی شده و قابل ارایه به کاربران عمومی سامانه ساوانا در قالب« پایگاه اطلاعات آماری استان گیلان به نشانی https://sdi.mpogl.ir  » فراهم شده و محققان، دانشجویان و کلیه متقاضیان آمار و اطلاعات می توانند از این طریق به بخش قابل توجهی از اطلاعات آماری استان و شهرستان ها و حتی دیگر استان ها دسترسی داشته باشند و اطلاعات مورد نظر را  دریافت نمایند.

-و اما انجام طرح های آماری یکی از شاخص ترین وظایف این معاونت است. در این خصوص چه طرح هایی انجام شده و چند درصد از آن ها به صورت مراجعه میدانی و چند درصد به صورت تلفنی بوده است؟

از مرداد سال گذشته تا مرداد سال جاری 31 عنوان اجرا، استخراج و نظارت طرح های آماری ماهانه، فصلی، سالانه و مورد ی را انجام داده ایم، برخی از عناوین طرح های انجام شده به شرح زیر است:

طرح های آمارگیری از قیمت تولید کننده و مقدار تولید بخش معدن، از قیمت تولید کننده و مقدار تولید بخش صنعت، ازهزینه و درآمد خانوار، از نیروی کار، فهرست برداری نمونه پایه طرح‌های خانواری، آمارگیری ازمعادن در حال بهره‌برداری، اندازه گیری تغییرات ماهانه دام سبک، پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری های کشور، آمارگیری کشتار دام، از قیمت تولید کننده محصولات مرغداری های صنعتی، قیمت تولید کننده محصولات گاوداری های صنعتی، تولید کننده بخش خدمات، قیمت فروش محصولات و هزینه خدمات کشاورزی(سرخرمن)، قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری، قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای روستایی، قیمت اجاره بها، کارگاه های صنعتی 10 نفر کارکن و بیشتر، تغییرات ماهانه دام سنگین، شناورهای کشور، کارگاه‌های ارائه دهنده خدمات محیط زیست.

همچنین آمارگیری از زراعت، واحدهای پرورش قارچ کشور، کشتارطیور کشتارگاه های رسمی کشور، تکمیل مشخصات نمونه های جدید شهری، فهرست برداری اجاره بها، تکمیل مشخصات نمونه های جدید روستایی، طرح جامع بازرگانی، طرح آمارگیری ازگردشگران ورودی، سرشماری از گاوداری های صنعتی، بهنگام سازی چارچوب تحقیق و توسعه،

طرح آمارگیری به‌هنگام سازی چارچوب مزارع آبزی پروری و همچنین آمارگیری از فعالیت های اقتصادی بهره برداری های دارای  فعالیت صید.

با توجه به شیوع کرونا در چند سال گذشته ،از معضلات اجرایی محدودیت تردد، انتقال سریع ویروس و همچنین احتمال بروز بیماری به ماموران آمارگیر بود، لذا یکی از اقدامات موثر که علاوه بر رفع مشکلات اشاره شده مانع توقف اجرای طرح های آماری نیز شد استفاده از شیوه مصاحبه تلفنی بود. از این رو معاونت آمار و اطلاعات استان گیلان به عنوان یکی از استان های پیشرو از ابتدای سال 1399 نسبت به استقرار سامانه یکپارچه تلفنی 2121 با هماهنگی مرکز آمار ایران اقدام نمود و از این طریق اجرای طرح های آماری در زمان بندی معین انجام شد. با بهبود روند بیماری اجرای طرح ها به صورت حضوری و تلفنی متناسب با شرایط و اقتضاعات فنی در دست اجرا است.

-انجام این تعداد از طرح ها را در مقایسه با تعداد طرح های آماری انجام شده در زمان مشابه در سال 1399-1400 چطور ارزیابی می کنید؟

اجرای طرح های آماری در سال های مختلف به عوامل مختلفی نظیر نیاز سنجی کاربران و منابع اعتباری مربوط می شود لیکن در سال 1399 ، 28 عنوان طرح آماری با حدود 2828 هزار نمونه آماری و به کارگیر 16 هزار نفر روز نیروی اجرایی و در سال 1400 به طور کلی 31 عنوان طرح آماری با حدود 36  هزار نمونه آماری و به کارگیر 20 هزار نفر روز نیروی اجرایی اجرای شده است.